Temple of Zeus Basileus — Attraction in Municipality of Livadia

ligeas.blogspot.com

Ο ναός ιδρύθηκε στο β' μισό του 3ου αι. π.Χ. στα νοτιοδυτικά της σύγχρονης πόλης της Λιβαδειά. Την εποχή που επισκέφτηκε τη Λιβαδειά ο Παυσανίας ήταν ορατό το κρηπίδωμα του ναού και μέρος του δαπέδου που ήταν στρωμένος με ογκώδους πωρόλιθους.

Πιθανό η ανέγερση του ναού να ξεκίνησε από τους κατοίκους της Λιβαδειάς  και να συνεχίστηκε από το Βοιωτικό Κοινό, του οποίου τα μέλη όρισαν ένα συμβούλιο ναοποιών για να επιβλέπουν τις εργασίες. Από το 245 π.Χ. έως το 235 π.Χ. οι εργασίες για το κτίσιμο του ναού διακόπηκαν και άρχισαν ξανά το 220 π.Χ., για να σταματήσουν οριστικά στο πρώτο τέταρτο του δεύτερου αιώνα π.Χ. Πιθανώς, η εγκατάλειψη της προσπάθειας για την οικοδόμηση του ναού οφειλόταν στη σταδιακή μείωση της δύναμης και της σημασίας του Κοινού των Βοιωτών, στην έλλειψη χρημάτων για την κατασκευή ενός τόσου μεγάλου οικοδομήματος, αλλά και στη ρευστότητα των πολιτικών πραγμάτων και τις αλλεπάλληλες πολεμικές συγκρούσεις που σημάδεψαν την εποχή. Μεγάλη οικοδομική επιγραφή του ναού που φυλάσσεται σήμερα στο Μουσείο της Χαιρώνειας η οποία αναφέρεται στη μεταξύ του εργολάβου και του Δήμου  Λεβαδέων συμφωνία κατασκευής του.

Η καταστροφή της πόλης από το Σύλλα  το 86 π.Χ. κατέστρεψε και το ναό. Επίσης σημαντικές ήταν οι φθορές στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ενώ στα σύγχρονα χρόνια πλήθος αρχιτεκτονικών μελών μεταφέρθηκαν από το ναό  για να χρησιμοποιηθούν στην ανοικοδόμηση οικιών και ναών.

Το 1969 η Αρχαιολογική Υπηρεσία με τους Ν. Φαράκλα και Στ. Βαλλά πραγματοποίησε ανασκαφική έρευνα που αποκάλυψε τμήμα του νότιου τοίχου του κρηπιδώματος του ναού. Από το σωρό των αχρησιμοποίητων ογκόλιθων και της αρχαίας λατύπης, που προήλθε από την επιτόπου λάξευση των λίθων του ναού, ανασύρθηκαν και διάφορα δωρικά αρχιτεκτονικά μέλη που ανήκαν σε άλλο ναό, ίσως παλιότερο του μεγάλου, ο οποίος ήταν πιθανώς αφιερωμένος στον Κρονίδη Δία και την Ήρα, σύμφωνα με την αναφορά του Παυσανία και ο οποίος  έχει ταυτιστεί από τον Αλπέρ Τούρνερ, αρχαιολόγο υπεύθυνο των ανασκαφών των Δελφών, της αναπαράστασης του αρχαιολογικού χώρου και πρώτο διευθυντή του Μουσείου. Το 1997  με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση του Δήμου Λεβαδέων, επί δημάρχου Χ. Παλαιολόγου,   υπό την εποπτεία της Θ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ξεκίνησαν εργασίες καθαρισμού και συλλογής των αρχιτεκτονικών μελών του ναού, που είχαν ως αποτέλεσμα την πλήρη αποκάλυψη της κάτοψης του ναού για πρώτη φορά από την εποχή της κατασκευής του.

Στη βόρεια πλευρά του αποκαλύφθηκε τμήμα των θεμελίων του ναού, καθώς και το μεγαλύτερο τμήμα της κρηπίδας του. Στο πλαίσιο των παραπάνω εργασιών ανασύρθηκαν, κατεγράφησαν και φωτογραφήθηκαν 502 αρχιτεκτονικά μέλη. Τα 464 αρχιτεκτονικά μέλη ήταν κατασκευασμένα από ντόπιο γρανίτη, είτε από φαράγγι του Ξηριά  είτε από τη Σούρπη - τη σημερινή Ανάληψη. Τα  υπόλοιπα 37 αρχιτεκτονικά μέλη ήταν από πωρόλιθο από τον οποίο είχε εξολοκλήρου  κατασκευαστεί η θεμελίωση του δαπέδου. Επρόκειτο για δομικούς λίθους διαστάσεων 2,43 - 2,45 μ. Χ 0,42μ. που φέρουν χαρακτηριστικούς αγκώνες ανάρτησης. Βρέθηκε και ένα τμήμα σπονδύλου κίονα διαμέτρου 1,90 μ.  Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε η περισυλλογή κομματιών από μολύβι και σίδερο που χρησιμοποιούσαν για τη σύνδεση των δομικών λίθων.  Μετά τον καθαρισμό αποκαλύφθηκε η κάτοψη του ναού και διαπιστώθηκαν για πρώτη φορά με ακρίβεια οι διαστάσεις του. Πρόκειται για ένα  οικοδόμημα  διαστάσεων 60Χ 23 μ. Ο ναός ήταν κολοσσικού μεγέθους, από τους μεγαλύτερους που θα κτίζονταν ποτέ στον ελλαδικό χώρο. Ήταν στον τύπο του περίπτερου με 6 κίονες στις στενές και 12 στις μακρές του πλευρές. Ένα μέρος της κορυφής του Άι Λια είχε ισοπεδωθεί στην αρχαιότητα για το ναό του Δία. Ανατολικώτερα της σημερινής εκκλησίας υπάρχει και άλλος ισοπεδωμένος χώρος, ίσως για άλλα...

Nice place to drink a coffee on the bench near the church. But two stars less, because often trash is not collected , and some a...oles throw tras right and left and not to the big bin on the entry. And sometimes some young guys go there to smoke m.....na. someone should take a bit care...

Don't rely on Google Maps to get to the temple or you might get directed to logging roads. The route is paved all the way. The site itself is mainly the foundation stones, so not...