بنای طاق گرا (تاق گرا) یا طاق شیرین یک اثر باستانی در ایران، مربوط به دوره ساسانیان است. طاق گرا که وظیفه مرزبانی ایران را در غرب کشور داشتهاند. این طاق را باستان شناسان مانند یک ایستگاه مرزی تشخیص دادهاند.[۱]
این اثر در گردنه پاتاق بر سر راه کرمانشاه به سرپل ذهاب و در ۱۵ کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب در کنار راه باستانی سنگفرشی بنا شده که فلات ایران را به بینالنهرین ارتباط میدادهاست. به علت تغییر مسیر، این راه و بنای تاق گرا اکنون در شیبهای پائین جاده آسفالته قرار گرفتهاست.
از نظر معماری، بنای تاقگرا، فضای ایوان مانندی است که تماماً از سنگ ساخته شدهاست. این بنای مستطیل شکل به ابعاد ۸۶/۴*۷۰/۷ متر است که ورودی آن به طرف جنوب و مشرف بر جاده سنگفرش باستانی است. از لحاظ ساختاری، این بنا به وسیله بلوکهای سنگی ساخته شدهاست که به صورت مکعب مستطیل تراشیده شدهاند. مصالح داخلی دیوارها نیز از لاشه سنگ و ملاط گچ است. دیوارهای جناحین این بنا تا حدودی بلندتر ساخته شدهاند تا بتوانند سقف تاق را کاملاً مسطح نمایند. ارتفاع کف بنا از سطح زمین ۲۰/۱ متر و ارتفاع از کف تا لبه قوس ۹۲/۵ متر و از لبه قوس تا زیر گیلویی اول ۲۰/۱ متر است. همچنین بلندی افریز اول ۶۰ سانتیمتر است که بر روی آن یک ردیف بلوک سنگی ساده به بلندی ۴۵ سانتیمتر قرار گرفتهاست. بر روی این بخش، سنگهای تزئینی افریز دوم قرار دارد. همچنین در بالاترین بخش بر روی لبه بام بنا، یک ردیف کنگره به ارتفاع ۹۲ سانتیمتر قرار گرفتهاست؛ بنابراین ارتفاع بنا از سطح زمین تا بالاترین نقطه ۷/۱۱ متر است. همچنین عرض دهانه طاق ۱۰/۴ متر و عمق آن ۱۰/۳ متر میباشد. دیوارهای داخلی این بنا به وسیله نقوش هندسی حجاری شدهاست.
در مورد زمان ساخت این بنا اختلاف نظرهایی وجود دارد برخی آن را به دوره اشکانی و برخی دیگر آن را به دوره ساسانی نسبت میدهند. اما آنطور که از مدارک باستانشناسی به دست آمده ظاهراً این بنا در اواخر دوره ساسانی و احتمالاً زمان حکومت خسرو دوم (۶۲۸–۵۹۰م) ساخته شدهاست. اگرچه تاکنون کارکرد واقعی این بنا مشخص نشده، اما برای آن کارکردهای متفاوتی از جمله «یادگار احداث راه کاروانرو»، «توقف گاه موکب شاهی»، «اریکه سلطنتی»، «پاسگاه مرزی» و «بنای یادبودی از پیروزی» ذکر کردهاند.[۲]
برای دیدن این اثر، حدود ۲۰۰ متر بعد از ایست بازرسی معروف پاتاق وارد جاده فرعی در سمت چپ جاده اصلی شده و پس از طی مسافتی حدود ۵۰۰ متر میتوان به محل...
Read more"طاقگرا" یا تاقگرا که به (طاق شیرین) هم معروف است، از بناهای باستانی استان کرمانشاه است این سازه در ۱۵ کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب بر سر راه کرمانشاه به سرپل ذهاب، در کنار راه باستانی سنگ فرشی احداث شده که فلات ایران را به بینالنهرین متصل میکرده است. اکنون طاقگرا بهدلیل تغییر مسیر، در شیبهای پایین جاده آسفالته قرار دارند. برای دیدن طاق گرا باید از شهر کرمانشاه بهسمت سرپل ذهاب حرکت کنید. ۱۵ کیلومتر مانده به سرپل ذهاب و ۲۰۰ متر پس از ایست بازرسی مشهور پاتاق، وارد جاده فرعی در قسمت چپ جاده اصلی شوید و پس از طی کردن مسافت تقریبا ۵۰۰ متر، به محل بنای طاقگرا میرسید. ریشه کلمه طاقگرا بعبارت {طایفه گراوند} برمیگردد. این طایفه از گروه لک و لر زبان است که مرزبانی از غرب ایران را برعهده داشته اند. بعضی از باستانشناسان زمان ساخت این طاق را به دوره اشکانی و بعضی دیگر به دوره ساسانی نسبت میدهند اما تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که این بنا در اواخر دوره ساسانیان و به احتمال زیاد در دوره حکومت خسروی دوم ساخته شده است. این بنا سنگنوشتهای ندارد و فقط ۲علامت حکاکیشده از زمان پارتها روی بدنه آن باقیمانده است. طاقگرا بنایی مستطیلشکل با ابعاد ۴٫۸۶ × ۷٫۷۰ متر است. ورودی این بنا بطرف جنوب و ناظر بر جاده سنگفرش باستانی است. بلوکهای سنگی و مکعبی، بنای طاق گرا را بوجود آوردهاند و ملاط گچ و سنگ مصالح داخلی دیوارهای طاقگرا را تشکیل میدهند دیوارهای اطراف برای مسطح کردن سقف تاق، تا حدودی بلندتر ساخته شدهاند و روی دیوارهای داخلی نقشهای هندسی دیده میشود و از سطح زمین تا بالاترین نقطه ۱۱٫۷ متر ارتفاع و دهانهای بعرض۴٫۱۰ متر و عمقی به طول ۳٫۱۰ متر را دارا است. ››بهترین زمان برای بازدید از طاق گرا، فصل بهار و تابستان است؛ چراکه به دلیل قرارگیری در ارتفاع، منطقه پاتاق در فصل پاییز و زمستان سردسیر و لغزنده خواهد بود. پیادهراه دسترسی به طاق گرا سنگفرش شده اما بخاطر شکل مسیر، ممکن است تردد سالمندان یا توانیابان مشکل باشد. در اطراف طاق گرا هیچگونه امکانات رفاهی و گردشگری وجود ندارد. پوشش شبکه تلفن همراه در اطراف طاق گرا مطلوب نیست. دیوارههای طاق گرا با خراشیدگی و نوشتن یادگاری مخدوش شده که جای تاسف دارد و از نردههای حائل عبور نکرده و در هنگام بازدید از آثار باستانی و تاریخی و گردشگردی به طبیعت آسیب نزده و در صورت مشاهده تخریب بی تفاوت نمانید. در ضمن بازدید از طاق...
Read moreاین اثر در گردنه پاتاق بر سر راه کرمانشاه به سرپل ذهاب و در ۱۵ کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب در کنار راه باستانی سنگفرشی بنا شده که فلات ایران را به بینالنهرین ارتباط میدادهاست. به علت تغییر مسیر، این راه و بنای تاق گرا اکنون در شیبهای پائین جاده آسفالته قرار گرفتهاست.
از نظر معماری، بنای تاقگرا، فضای ایوان مانندی است که تماماً از سنگ ساخته شدهاست. این بنای مستطیل شکل به ابعاد ۸۶/۴*۷۰/۷ متر است که ورودی آن به طرف جنوب و مشرف بر جاده سنگفرش باستانی است. از لحاظ ساختاری، این بنا به وسیله بلوکهای سنگی ساخته شدهاست که به صورت مکعب مستطیل تراشیده شدهاند. مصالح داخلی دیوارها نیز از لاشه سنگ و ملاط گچ است. دیوارهای جناحین این بنا تا حدودی بلندتر ساخته شدهاند تا بتوانند سقف تاق را کاملاً مسطح نمایند. ارتفاع کف بنا از سطح زمین ۲۰/۱ متر و ارتفاع از کف تا لبه قوس ۹۲/۵ متر و از لبه قوس تا زیر گیلویی اول ۲۰/۱ متر است. همچنین بلندی افریز اول ۶۰ سانتیمتر است که بر روی آن یک ردیف بلوک سنگی ساده به بلندی ۴۵ سانتیمتر قرار گرفتهاست. بر روی این بخش، سنگهای تزئینی افریز دوم قرار دارد. همچنین در بالاترین بخش بر روی لبه بام بنا، یک ردیف کنگره به ارتفاع ۹۲ سانتیمتر قرار گرفتهاست؛ بنابراین ارتفاع بنا از سطح زمین تا بالاترین نقطه ۷/۱۱ متر است. همچنین عرض دهانه طاق ۱۰/۴ متر و عمق آن ۱۰/۳ متر میباشد. دیوارهای داخلی این بنا به وسیله نقوش هندسی حجاری شدهاست.
در مورد زمان ساخت این بنا اختلاف نظرهایی وجود دارد برخی آن را به دوره اشکانی و برخی دیگر آن را به دوره ساسانی نسبت میدهند. اما آنطور که از مدارک باستانشناسی به دست آمده ظاهراً این بنا در اواخر دوره ساسانی و احتمالاً زمان حکومت خسرو دوم (۶۲۸–۵۹۰م) ساخته شدهاست. اگرچه تاکنون کارکرد واقعی این بنا مشخص نشده، اما برای آن کارکردهای متفاوتی از جمله «یادگار احداث راه کاروانرو»، «توقف گاه موکب شاهی»، «اریکه سلطنتی»، «پاسگاه مرزی» و «بنای یادبودی از پیروزی» ذکر کردهاند.
برای دیدن این اثر، حدود ۲۰۰ متر بعد از ایست بازرسی معروف پاتاق وارد جاده فرعی در سمت چپ جاده اصلی شده و پس از طی مسافتی حدود ۵۰۰ متر میتوان به محل...
Read more