سد کرخه یکی از بزرگترین سدهای خاکی دنیا و بزرگترین سد خاکی ایران و خاورمیانه است که بر روی رودخانه کرخه در ۲۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان اندیمشک در استان خوزستانساخته شدهاست. کرخه با تاجی به طول ۳۰۳۰ متر و ارتفاع ۱۲۷ متر از لحاظ حجم بدنه بزرگترین سد تاریخ ایران است و با حجم مخزنی به میزان ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب، بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران را پدیدآورده است. عملیات اجرایی این سد در سال ۱۳۷۰ آغاز و در سال ۱۳۸۰ به پایان رسیدهاست. متوسط تولید انرژی سالیانه این نیروگاه روزمینی ۹۳۴ میلیون کیلووات ساعت است. نیروگاه این سد با ظرفیت ۴۰۰ مگاوات از زمان بهرهبرداری در سال ۱۳۸۱ تا پایان سال ۱۳۸۷ توانسته بیش از ۴۹۴۱ میلیون کیلووات ساعت برق تولید کند.از جمله پروژههای مهمی که در کنار این طرح اجرا شده احداث تونل دشت عباس است. این تونل به منظور انتقال آب مورد نیاز برای آبیاری اراضی دشتعباس از دریاچه سد کرخه، به صورت تحت فشار، به طول ۶۰۹۷ متر و قطر داخلی ۵/۵ متر احداث شدهاست.
اهداف پروژه کرخه
تأمین و تنظیم آب جهت آبیاری ۳۲۰ هزار هکتار از أراضی پایین دست، دشتهای پای پل (اوان - ارایض - دوسالق و باغه) و همچنین دشتهای حمیدیه و قدس واقع در شمال غربی و غرب استان خوزستان، دشت آزادگان، دشت عباس، فکه و عین خوش واقع در جنوب غربی استان ایلام
تولید انرژی برقابی به میزان ۹۳۴ گیگا وات ساعت در سال
کنترل سیلهای مخرب رودخانه و جلوگیری از خسارات ناشی از آن
به عنوان سلاح استراتژیک برای جمهوری اسلامی ایران
تاریخچه و سوابق
مطالعات طرح توسعه منابع آب و خاک حوضه آبریز رودخانه کرخه از سال ۱۳۳۵ توسط شرکت آمریکایی آغاز گردید. متعاقب آن شرکتهای ایرانی و خارجی مطالعاتی در رابطه با سدسازی به شرح ذیل روی این رودخانه انجام دادهاند:
مطالعات مرحله شناخت توسعه آبیاری حوضه بالادست رودخانه کرخه در سال ۱۳۴۵؛
مطالعات تکمیلی دو شرکت ایرانی و ایتالیائی در سال ۱۳۴۷؛
مطالعات امکان یابی سد مخزنی کرخه توسط مهندسین مشاور عمران و منابع آب ایران در سال ۱۳۵۸؛
پس از پیروزی انقلاب اسلامی مطالعاتی توسط جهاد سازندگی انجام شد؛ و
مطالعات تکمیلی مرحله اول سد کرخه توسط شرکت مهاب قدس در سال ۱۳۶۷.
اقتصاد طرح
طبق برآورد اولیه هزینههای اجرای پروژه بالغ بر ۴۹۰۰ میلیارد ریال بوده که از طریق منابع منابع عمومی، تسهیلات خارجی (فاینانس، وام و…)، سایر منابع (منابع داخلی، تسهیلات بانکی داخلی، اوراق مشارکت و…) تأمین گردیدهاست. نسبت فایده به هزینه (B/C) برابر ۱/۳ و نرخ بازگشت داخلی آن ۸/۱ درصد میباشد. منافع حاصل از تولید برق متعلق به این طرح طی برآورد اولیه، درآمد سالانه بالغ بر ۵۹۹ میلیارد ریال (بر حسب هر کیلووات ساعت ۶۴۲ ریال) بوده و درآمد حاصل از فروش برق از زمان بهرهبرداری تاکنون برابر ۲۴۰۱ میلیارد ریال میباشد. در بخش منافع حاصل از مهار سیلاب، این سد پس از آبگیری توانستهاست بیش از ۴۰ سیلاب مخرب را مهار نماید.
ویژگیهای طرح
بزرگترین سد تاریخ ایران از لحاظ حجم بدنه و طول سد؛
دارای بزرگترین دریاچه مصنوعی کشور؛ و
تأمین و تنظیم آب جهت آبیاری ۳۴۰ هزار هکتار از اراضی پاییندست.
رودخانه کرخه
موقعیت و مشخصات رودخانه کرخه
رودخانه کرخه از مناطق میانی و جنوب غربی رشته کوههای زاگرسدر نواحی غرب و شمال غرب کشور سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی در حدود ۹۰۰ کیلومتر در امتداد شمال به جنوب، سرانجام در مرز مشترک ایران و عراق به مرداب هورالعظیم میرسد. رودخانه کرخه پس از رودخانههای کارون و دز سومین رودخانه بزرگ ایران از دیدگاه آبدهی محسوب میشود. حوزه آبریز رودخانه کرخه به وسعت حدود ۴۳ هزار کیلومتر مربع، بین ۴۶ درجه و ۵۷ دقیقه تا ۴۹ درجه و ۱۰ دقیقه طول شرقی و ۳۱ درجه و ۴۸ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۵۸ دقیقه عرض شمالی واقع شدهاست و شامل استانهای همدان،کرمانشاه، کردستان، ایلام، لرستان و خوزستان میباشد.
سرشاخههای رودخانه کرخه
سرشاخههای اصلی تشکیل دهنده رودخانه کرخه، رودخانههای سیمره، کشکان، قره سو، گاماسیاب و چرداول هستند. یکی از مشخصههای طبیعی رودخانه کرخه احتمال وقوع سیلاب و خطرات ناشی از آن است. موقعیت سد مخزنی و نیروگاه برقآبی کرخه
موقعیت جغرافیایی سد و نیروگاه
سد مخزنی و نیروگاه برقآبی کرخه در فاصله۲۲ کیلومتری شمال غرب اندیمشک در استان خوزستان (در جنوب غربی ایران) احداث گردیدهاست. این پروژه عظیم در ۴۸ درجه و ۷/۸ دقیقه طول شرقی و نیز ۳۲ درجه و ۲۹/۶ دقیقه شمال در منطقه کرخه واقع شدهاست. رودخانه کرخه در بالادست محور سد ۹۰ درجه تغییر جهت داده و در نتیجه دریاچه سد در سمت راست محور سد واقع گردیدهاست.
زمینشناسی سد کرخه
سد مخزنی کرخه در حاشیه جنوب غربی بخش چین خورده رشته کوههای زاگرس قرار گرفتهاست. تپه و بلندیهای منطقه از کنگلومرایسازند بختیاری و رسوبات...
Read moreسد کرخه یکی از بزرگترین سدهای خاکی دنیا و بزرگترینسد خاکی ایران و خاورمیانه است که بر روی رودخانه کرخه در ۲۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان اندیمشک دراستان خوزستان ساخته شدهاست.[
کرخه با تاجی به طول ۳۰۳۰ متر و ارتفاع ۱۲۷ متر از لحاظ حجم بدنه بزرگترین سد تاریخ ایران است و با حجم مخزنی به میزان ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب، بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران را پدیدآورده است عملیات اجرایی این سد در سال ۱۳۷۰ آغاز و در سال ۱۳۸۰ به پایان رسیدهاست. متوسط تولید انرژی سالیانه این نیروگاه روزمینی ۹۳۴ میلیون کیلووات ساعت است. نیروگاه این سد با ظرفیت ۴۰۰ مگاوات از زمان بهرهبرداری در سال ۱۳۸۱ تا پایان سال ۱۳۸۷ توانسته بیش از ۴۹۴۱ میلیون کیلووات بر ساعت برق تولید کند.[۷] از جمله پروژههای مهمی که در کنار این طرح اجرا شده احداث تونل دشت عباس است. این تونل به منظور انتقال آب مورد نیاز برای آبیاری اراضی دشتعباس از دریاچه سد کرخه، به صورت تحت فشار، به طول ۶۰۹۷ متر و قطر داخلی ۵/۵ متر احداث شدهاست.
اهداف پروژه کرخه
تأمین و تنظیم آب جهت آبیاری ۳۲۰ هزار هکتار از أراضی پایین دست، دشتهای پای پل (اوان - ارایض - دوسالق و باغه) و همچنین دشتهای حمیدیه و قدس واقع در شمال غربی و غرب استان خوزستان، دشت آزادگان، دشت عباس، فکه و عین خوش واقع در جنوب...
Read moreسد کرخه، یکی از بزرگترین سدهای خاکی دنیا و بزرگترین سد خاکی در خاورمیانه است که بر روی رودخانهٔ کرخه در بخش الوار گرمسیری شهرستان اندیمشک و استان خوزستان ساخته شدهاست The dam is in the northwestern province of Khūzestān, the closest city being Andimeshk to the east. It is 127 metres (417 ft) high and has a reservoir capacity of 5.9 billion cubic meters. The Karkheh Dam is designed to irrigate 320,000 hectares (790,000 acres) of land, produce 520 MW of hydro-electricity[1] and prevent downstream floods.[2]
Mean annual electricity generation is approximately 700 GWh. Based on IWPCO records, dam's power plant generated total of 4,941 GWh electricity during 2002–2008. In 2014 the maximum water in the reservoir of the dam reached 1,900,000,000 m3 (1,500,000 acre⋅ft) and it is estimated that this number will be even...
Read more