Mardavij Pigeon Tower — Attraction in Isfahan

کبوترخانه‌ها یا کفترخانه‌ها، که بدان‌ها کبوترخان نیز اطلاق می‌شده، ساختمان‌هایی کهن هستندکه معمولاً به شکل استوانه ساخته می‌شده‌اند. کبوترخانه‌ها برای گردآوری کود کبوترها و دیگر پرندگان، جهت مصارف کشاورزی ساخته می‌شده‌است. کود کبوتر در گذشته استفاده‌های بسیاری در صنعت نیز داشته، از جمله صنعت دباغی در چرم سازی و ساخت باروت. از این رو شاه عباس صفوی مالیات نسبتا سنگینی بر کبوتر خانه‌ها بست.

از دیرباز، برای استفاده از گوشت و کود کبوتران، ساختن کبوترخان معمول بود.ساخت چنین بناهایی در حوالی اصفهان و یزد معمول بوده‌است.کبوترخانه‌های کوچک و بزرگ ایران به حسب اندازه میان هزار تا ۴۰ هزار کبوتر را در خود جای می‌دهند.

شاردن جهانگرد فرانسوی که در روزگار صفوی از ایران دیدن کرده‌است می‌نویسد: «به باور من ایران کشوری است که بهترین کبوترخانه‌های جهان در آنجا ساخته می‌شود... این کبوترخانه‌های عظیم، شش بار بزرگ‌تر از بزرگ‌ترین پرورشگاه‌های پرندگان ماست. پیرامون اصفهان بیش از ۳۰۰۰ کبوترخانه شمرده‌اند.»

تنها در حوالی اصفهان بیش از سه هزار برج کبوتر وجود داشته است که عمده آنان در روستای ولاشان که تعداد آنان ۳۰ عدد می‌باشد و استان یزد نیز در شهرستان میبد یکی از زیباترین کبوترخانه‌ها را در خود جای داده است. کبوترخانه میبد، اثری مربوط به دوره قاجاریه است که دارای چهار هزار لانه کبوتر می‌باشد و با سبک استوانه‌ای و با ارتفاع حدود هشت متر و معماری اصیل یزد ساخته شده است و در جنوب شرقی باروی قدیم شهر میبد قرار دارد که در سال ۱۳۶۴ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۶۹۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت شده است.

طراحی و عملکرد کبوترخانه‌ها بسیار جالب و عالمانه بوده به گونه‌ای که در جذب کبوتران و خلق زیستگاهی امن برای کبوتر، حیرت برانگیز بوده است. کبوترخانه‌ها مانند دژ نظامی در برابر همه دشمنان کبوتر که کم هم نیستند، مقاوم و نفوذ ناپذیر بوده است. ساختار معماری کبوترخانه به گونه‌ای بوده که نه تنها در برابر پرندگان شکارچی مانند قوش، جغد و کلاغ فکر و اندیشه شده، بلکه هرگز پرندگان مهاجم را نیز درون برجها راهی نبوده است زیرا نحوه ساخت این کبوترخانه به گونه‌ای بوده که امنیت همراه با آرامش و آسایش کبوتران را تأمین می کرده است.

یک کبوترخانه گاهی محل تجمع حدود ۲۵ هزار کبوتر می‌شد. آشیانه‌ها آنچنان زیبا و منظم با مدولهای یک شکل و از مصالح کاهگل ساخته شده بود که در تابستان بسیار خنک و به گونه‌ای بوده است که باد در فضای آن جاری بوده و برعکس در زمستان گرم و از وزش بادهای سرد محلی در امان بوده است. همه این تمهیدات منجر به خلق این شاهکارهای معماری یعنی کبوترخانه‌های ایرانی شده است. قطر سوراخهای ورودی کبوتران به داخل برجها به اندازه‌ای ساخته شده است که تنها کبوتران می‌توانستند وارد آن شوند و پرندگان مهاجم قادر به ورود به داخل آن نبودند.

ابن بطوطه مراکشی ظاهرا اولین سفرنامه نویسی بوده که درباره کبوترخانه ایرانی سخن گفته است. او در سفر طولانی خود در حدود پنج قرن قبل (۴۷۷ سال پیش) می‌گوید: این کبوترخانه‌ها را بین راه قریه فیلان و اصفهان دیده است: "قیلان قریه بزرگی است که بر روی رودخانه عظیمی ساخته شده و در کنار آن مسجد زییایی وجود دارد. آن روز تیر از وسط باغها و آبها و روستاهای زیبا که برجهای کبوتر زیادی داشت به مسیر خود ادامه دادیم و پسین روز به...

Pigeon houses are not only magnificent landmarks of architecture with respect to their vast geographical distribution but are also fascinating for their diversity in form and design. Like other Iranian architectural designs, pigeon houses serve multiple purposes ensemble and take a vast variety of forms and shapes. They represent a deep understanding of the local climate and environment on the part of the architect who created such amazing and eternal structures...

It is a historical monument from 17th. century that there were farms around it and there were farms around it that the pigeons excrement would use as fertilizer for farms. It is amazing and vivid that still some pigeons have nests in this place. From roof you have view on the city and it is possible to see Naqsh-e Jahan square. Staircase is not standard in the tower, must pay attention and be careful! The bad smell inside is because of the excrement of...