معبد آناهیتا بنای تاریخی در شهر کنگاور در استان کرمانشاه قرار دارد. شهرستان کنگاور در استان کرمانشاه است که سر راه تاریخی هگمتانه تیسفون قرار گرفته است. این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۳۱ بهعنوان یکی از نخستین آثار ملی ایران در آثار ملی ایران و در سال ۱۳۸۵ نیز در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدهاست. این بنا دومین بنای سنگی بزرگ کشور پس از تخت جمشید است. کاربری و حتی دیرینگی دقیق این بنای تاریخی هنوز بهصورت قطعی مشخص نشده است. بنای معروف به نیایشگاه آناهیتا در محلۀ گچکن در مرکز شهر کنگاور و بر سر راه امروزی همدان–کرمانشاه واقع شده است. این بنا بر روی تپهای طبیعی با حداکثر ارتفاع ۳۲ متر نسبت به زمینهای اطراف ساخته شده است. در گوشهٔ شمال غرب این بنا امامزاده و مسجدی برپا شده است. کاربری این بنا هنوز به صورت قطعی مشخص نشده است. عدهای معتقدند که این بنا تنها برای شکار و تفریح بوده و تعدادی دیگر آن را «دسکره» مینامند و میگویند پادشاهان، معدودی از مهمانان خود را در این مکان میپذیرفتهاند و البته گاهی نیز برای خوشگذرانی و شکار مورد استفاده قرار میگرفته است؛ همانند دسکرهٔ جبلیه کرمان، هارونیه طوس و خواجه ربیع مشهد و با خشک شدن باغ و بوستان پیرامونشان به مرور چیزی جز یک ویرانه از آنها باقی نمانده است. همچنین برخی نیز این بنا را یک پرستشگاه دانستهاند و گفتهاند که معبدی برای پرستش آناهیتا فرشته و نگهبان آب و فراوانی و زیبایی و باروری بوده که در نزد ایرانیان دارای مقام بلند و ارجمندی بوده است. این بنا با ۶/۴ هکتار وسعت، بر پشته صخرهای و مشرف به دشت کنگاور ساخته شدهاست. این بنا از بزرگترین بناهای سنگی در ایران است. بنایی چهار ضلعی مستطیلشکل در اندازههای ۲۰۹ در ۲۴۴ متر است که بر فراز تخت سنگ کمارتفاع سیلیس آتشفشانی در شهر کنگاور در استان کرمانشاه قرار دارد. پرستشگاه آناهیتا همچون بناهایی که بر بلندی ساخته شدهاند از شیوهٔ سکوسازی (صُفهسازی) متأثر است که در ایران باب بوده و در دورههای پسین نیز بناهای مهم پرستشگاهی و برخی بناهای حکومتی روی سکو بنا میشدهاند. بر فراز این اثر تاریخی ردیفی از ستونهای سنگی برپا بوده که ارتفاع هر ستون ۵.۴۲ متر است. ورودی بنا به وسیلهٔ پلکان دوطرفه در جبههٔ جنوبی تعبیه شده و در جبههٔ شمال خاوری پلکان یکطرفه راه دسترسی به این مکان را ممکن ساختهاست. بر اساس پژوهشهای انجام شده بر روی سنگهای معادن اطراف، سنگهای این بنا از معادن مختلف و از جمله معدنهای الهدانه، باغ ملی، چهلمران، قورهجیل، رستمآباد و هلال احمر مورد استخراج و استفاده قرار گرفتهاند. معدن سنگ چهلمران در ۲ کیلومتری باختر این بنا قرار دارد و اکنون سنگهای نیمهتراش میان ستون و سنگهای نما در سطوح معدن از همان زمان باقی ماندهاست. قدمت این بنا هنوز به طور قطعی مشخص نیست، اما توسط برخی پژوهشگران به دورهٔ اشکانی و ساسانی نسبت داده شدهاست. به عنوان مثال محمدکریم پیرنیا معتقد است که نشانهها و واژههای دورۀ ساسانی بر روی سنگها حکاکی گردیدهاست. براساس گفتههای پیرنیا، پلکان و معماری معبد آناهیتا در دورهٔ پارتی ساختهشده و در زمان ساسانیان بازسازی شدهاست. علاوه بر این باستانشناسانی که معبد ناهید کنگاور را از لحاظ زمینشناسی و مقایسههای ابنای مختلف بررسی کردهاند، میگویند عناصر موجود در آن مربوط به دوران هخامنشی است. پلکان دو طرفه: مهمترین عنصر این بنا است که در ۱۵۴ متر به صورت دوطرفه به دیوار جنوبی معبد تکیه دادهشدهاست. حجاری ستونها و اجزای آنها: ستونها از طرح دریک تأثیر پذیرفتهاست اما علاوهبر آن از معماری باستانی منطقهٔ آذربایجان- کردستان نیز بهره گرفتهاست. عاری از تندیس: معبد ناهید، هیچ بت یا مجسمهای ندارد و تنها مظاهر ذهنی از آناهیتا در نظر گرفته شدهاست. گیرشمن نیز که هنر و معماری پارتها را به ۳ دستۀ «هنر صددرصد ایرانی»، «هنر یونانی و ایرانی» و «هنر یونانی (هلنی)» تقسیمبندی کردهاست، معتقد است که معبد ناهید متعلق به دستهٔ دوم است و طرحی غربی دارد. به باور او این معبد حدود ۲۰۰ سال قبل از میلاد ساخته شده و در سازهٔ اصلی آن قطعات سنگی همانند تخت جمشید استفاده شدهاست؛ اما با سرستونهایی همانند سبک دوریک. گیرشمن میگوید براساس چشمههایی که از بالای معبد جاری است میتوان احتمال داد مربوط به دوران سلوکی و تأثیرپذیرفته از آن است، اما سبک ستونها، اندازه و معماری آنها این احتمال را رد میکند. معبد کنگاور محوری چهارگوش است به ابعاد ۲۱۰×۲۸ متر، در جبههٔ جنوبی دیواری ایجاد شده به قطر ۱۸/۵ متر و دارای ۲۴ ستون نسبتاً مساوی است. در دو طرف پلکانی دارد...
Read moreاول اینکه اینجارو از کودکی باهاش خاطره دارم سنگ به سنگ. ولی توضیح کامل بخوام بدم باید از اول گفت.⚘⚘⚘ نوشتن از سرگذشت معبد آناهیتا کار سختی است؛ اگر خبره ترین تاریخ دانان و باستان شناسان را نیز بیاورید برای شنیدن آنچه بر معبد آناهیتا گذشته است به مشکل بر می خورید. چرا که کاوش های باستان شناسی این سازه تاریخی هنوز کامل نشده و سخن از تاریخ، زمان و دلیل ساخت آن دشوار است. اما ما تمام تلاش خود را برای بازگو کردن حقایق و دانسته های کشف شده انجام می دهیم تا به تصویر روشنی از واقعیت برسیم. بنابر گفته های مورخان و پژوهشگران، نقل قول های مختلفی برای تاریخ و دلیل ساخت معبد آناهیتا وجود دارد. برخی آن را به آناهیتا، ایزد آب های روان و فرشته پاکی و زایش نسبت می دهند. بعضی، آن را قصر الصوص (کاخ دزدان)، قصر گردشگاهی و شکار خسرو پرویز و یا کاخ ناتمام او می دانند. برخی هم ساخت آن را به 1000 سال پیش از اسلام، بعضی 3000 سال قبل از دوران هخامنشیان و سال های دیگر نسبت می دهند. بر اساس مشهورترین و دقیق ترین تحقیقاتی که انجام شده، تاریخ ساخت این بنای سنگی به دوره هخامنشیان بر می گردد. در دوران های بعد در دوره اشکانیان، معماران پارتی به ساخت آن ادامه داده اند و در دوره ساسانیان بنای این سازه تکمیل شده است. این ساختمان، پس از ورود اسلام به ایران بسیار تغییر کرد و در ضلع شمال غربی آن امامزاده ابراهیم، مسجد و بازاری در کنار آن ساخته شد. در بررسی های مختلف، همچنین بقایایی از تاسیسات شهریِ دوران سلجوقی در محوطه معبد پیدا شد که نشان می دهد این مکان در این دوره هم مورد استفاده قرار داشت. در طول زمان مردم که از سرگذشت، اهمیت و ارزش معبد آناهیتا اطلاعی نداشتند به تدریج محله و خانه های خود را در این محوطه بنا کردند تا اینکه شکل اصلی آن به فراموشی رفت و داستان آن به افسانه های مردم شهر کنگاور راه پیدا میکند. آرتمیس (یکی از نام های الهه آب در فرهنگ یونانی)، فرشته نگهبان و ایزد بانوی آب های روان، زیبایی، فراوانی و برکت، الهه پاکی و راستی، نگهدارنده نشان فروهی اهورامزدا، نام ها و القابی است که ایرانیان پیش از اسلام برای الهه آناهیتا انتخاب کرده بودند. آنها با انتخاب این عناوین و لقب ها سعی داشتند تا به مفاهیمی مانند پاکی، صداقت، زایش و حیات ارزش بیشتری ببخشند و از آنها پاسداری کنند. به همین دلیل برای این الهه، معابد و پرستشگاه های مختلفی در گوشه و کنار ایران برپا کردند و به ستایشش پرداختند. جالب است بدانید نام کامل و اصلی این الهه، "اَردوی سوره آناهیتا" (Ardavi-Sura Anahita) بوده که از او با نام "ناهید" نیز یاد می کردند. ساختمان فروریخته دشت کنگاور هم به زعم بسیاری از تاریخ دانان و باستان شناسان، معبد آناهیتا بوده و برای پرستش و ستایش او و بزرگداشت آب، بنا شده است. آن گونه که از شواهد باستان شناسی و معماری بر می آید، معماران این معبد از رودخانه شاپور و چشمه های اطراف آن استفاده کرده اند تا آب را به داخل ساختمان سنگی معبد هدایت کنند. با طراحی ویژه و هنرمندانه این معماران، جوی های سنگی درون معبد، آب رودخانه را میزان می کردند و باعث پر شدن آبگیر وسط معبد می شدند. گفته شده است که معماری بنا به شکلی بوده که در زمان حضور در معبد، تمام حواس ها به سمت تنها جلوه مهمِ سازه، آب و الهه آب، جلب می شد. دالان های اطراف معبد، آب را به طرز زیبایی به صورت رفت و برگشت به وسط سازه و استخر مربعی شکلی که در این میان قرار داشت هدایت می کردند. در کنار این، طراحان برای اینکه معبد را هر چه با شکوه تر جلوه دهند در دو طرف معبد سردیسی از سرِ چهار گاو را روبروی هم قرار داده بودند تا در زمان آبگیریِ استخر نقش شان درون آب بیفتد و حالت افسانه ای و شکوهمند به فضا دهد. البته اکثر این تصویر و فضاسازی ها بر پایه حدس و گمان و بر اساس شواهدی است که باستان شناسان و پژوهشگران مختلف به دست آورده اند و نمی توان مهر تاییدی بر درستی آنها زد. یکی از شواهدی که می تواند تا حدی درستی فرضیه معبد بودن آناهیتا را تایید کند وجود تعداد زیادی علامت داغ به جا مانده از آتش بر روی صفحه های سنگی بناست. علامت های داغی که نظیر آن را می توان در آتشکده های زرتشتی دید؛ مساله ای که نشان می دهد به احتمال فراوان از این مکان برای انجام مراسم مذهبی...
Read moreمعبد آناهيتا (كنغاور) أحد أعظم المعالم الحجرية في إيران والعالم من العصرين الأشكاني (البارتي) والساساني ، معبد آناهيتا يبعد حوالي ١٠٠ كيلوا عن كرمانشاه .
معبد آناهيتا هو أحد الآثار التأريخية الإيرانية من العصرين الأشكاني (البارتي) والساساني المدرجة في القائمة المؤقتة للتراث العالمي فهو أحد أعظم المعالم الحجرية في إيران والعالم والواقع في مدينة كنجاور بمحافظة كرمانشاه ويأتي بالدرجة الثانية بعد تخت جمشيد بحيث كان وما يزال وجهةً للكثير من السائحين المحليين والأجانب وموقعاً أثرياً يقصده علماء الآثار لإجراء بحوث وحفرياتٍ فيه. ويُعتبَر معبد آناهيتا عند الإيرانيين القدامى حارس الماء والذين كانوا يكنون له احتراماً وأهمية خاصة. يبلغ طول قاع هذا المعبد 220 متراً وعرضه 210 أمتار، فيما يتجاوز سمك الجدار المحاط به 18 متراً.
أن اناهيتا هي آلهة المياه الجارية، آلهة الجمال، آلهة الخير والبركة في عهد ماقبل الإسلام. بعض المؤرخين العرب والإيرانيين يعتقدون أن البناء يعود للقرن الثالث الهجري ويقولون أن البناء قصر غير مكتمل لخسرو بن برويز. ويعتقد البعض زمن بناءه هو القرن الثالث قبل الميلاد. البعض يقول القرن الأول قبل الميلاد. يقول المنقب سيف الله كامبخش أن البناء يعود للعهود الثلاث الهخامنشي، الأشكاني والساساني. يقول المنقب اذرنوش انه قصر غير مكتمل لخسرو بن برويز أواخر العهد الساساني.
هذا المعبد الأثري كانت تعلوه أعمدة حجرية يبلغ ارتفاع كل عمود 54/2 متراً. ويعود بناء معبد آناهيتا إلى العصرين الاشكاني (البارتي) والساساني. وتتراءى على الأحجار المنحوته والنقوش، علامات ومفردات تعود إلى العهد الساساني. بُنيَّ المعبد على هضبة يصل أقصى ارتفاعها عن باقي الأراضي المجاورة له 32 متراً. معبد آناهيتا مبني على شكل رباعي الأضلاع 209*224 متر وكل ضلع صُمِمَ على شكل صفة يبلغ قطرها 18 متراً. اما في الجانب الجنوبي للمعبد، فتوجد مجموعة سلالم ثنائية يصل طولها إلى 154 متر.ان البناء الخارجي مصنوع من الصخر والطين المغطى بصخور كبيرة ومصفوفة بشكل سُلَّمي، تم استعمال المقابض الحديدية والرصاصية في بعض الأماكن لإتصال أجزاء معينة في البناء. بما ان ارتفاع جدار البناء هو 20/8 متر، من المؤكد ان عدد درجات السُلَّم أكثر من الموجود حالياً. في القسم الشمالي للبناء هناك صفان من الحجر المصقول التي تدل على ان المدخل بعرض 2 متر. في وسط البناء هناك صفيحة باتجاه شرقي-غربي بطول 93 متر وعرض 30/9 متر وارتفاع بين 3-5 متر. يوجد زوج من السلالم على أطراف الصفيحة الداخلية وكذلك مجموعة من الاعمدة المرصوفة. هذه الأعمدة...
Read more