Rato Machindranath Temple,Bungamati,Lalitpur — Attraction in Lalitpur Metropolitan City

बुङ्ग द्य: (रातो मत्स्येन्द्रनाथ)/ Machindranath बुङ्ग द्य: (रातो मत्स्येन्द्रनाथ) लाई हिन्दू धर्मवलम्बीमध्ये शैव धर्मावलम्बीका नाथ सम्प्रदायका भगवान् मानिन्छ भने बौद्ध धर्मावलम्बीहरुले श्री करुणामय; पद्मपाणि आर्यावलोकितेश्वर, लोकनाथ आदि नामले पुकारिन्छ । लिच्छवि राजा नरेन्द्र देव (सन ६४०-६८३) को पालामा नेपाल मण्डलमा पानी नपरी सुख्खा भई दुर्भिक्ष वा अनिकाल भएका कारण लिच्छवीकालका भक्तपुरका राजा नरेन्द्रदेव, काठमाडौंका तान्त्रिक वज्राचार्य गुरु बन्धुदत्त र पाटनका किसान रथचक्रले करुणामयलाई आसामको कामरूपा कामख्याबाट ल्याएका थिए । गोरखनाथ रिसाएर सम्पुर्ण नागहरु माथी आसन गरि ध्यान गर्नाले पानी नपरेको तथा गोरखनाथलाई त्यस स्थानबाट उठाउन उहाँका गुरु मत्स्येन्द्रनाथलाई ल्याउनु परेको थियो । रातो मत्स्येन्द्रनाथलाई तान्त्रिक बिधिबाट राख्न भक्तपुर वडा ४ बोलाछें टोलमा अवस्थित अखं बहालमा एक भब्य मन्दिर (सुन्ने अनुसार पांच तल्ले मन्दिर) को निर्माण गर्न लगाएका थिए । पछि सन १९३४ को भुकम्पमा उक्त मन्दिर भत्किएपछि घरको संरचनामा विहार निर्माण गरेका थिए । उक्त विहारको नाम नै अखण्डशिल महाविहार हो । यसै विहारलाई अखं वहा पनि भनिन्छ । यस बिहारको फूल नलगेसम्म मत्स्येन्द्रनाथको जात्रा शुरु हुन्दैनन । धेरै खडेरीको मार ललितपुरमा भएको हुनाले सहकालका देवता भएको कारण ललितपुरका जनताहरुको भलोको निम्ति जात्रा चलाउने र यदि जात्रा नचलाएको खण्डमा भक्तपुर ल्याउने सर्तमा रातो मत्स्येन्द्रनाथलाई राजा नरेन्द्र देवले ललितपुरमा पठाइयो । ललितपुरमा श्री सूर्य दक्षिणायण गरी १२ पक्ष अर्थात् ६ महिना बुङ्गमतीमा राख्ने र श्री सूर्य उत्तरायण भरी १२ पक्ष अर्थात् पछिको ६ महिना मात्र पाटनमा राख्ने निधो गरे । सम्भवतः वि.सं. १६७८ मा धार्मिक राजा श्री सिद्धिनरसिंह मल्लले नै ज्योतिषीबाट साइत हेराइ उत्तरायण र दक्षिणायण स्पष्ट जनाउन ६/६ महिना पाटन र बुङ्गमतीमा राख्ने चलन चलाएको भन्ने भनाइ छ। मत्स्येन्द्रनाथ बुङ्गमतीबाट पाटनमा ल्याइँदा चौधौं शताब्दीमा बनाइएको मच्छिन्द्रवहाल (तःवहाल) को मन्दिरमा राखिन्छ र पाटनबाट बुङ्गमती लैजाँदा चौधौं शताब्दीतिरै बनाइएको शिखर शैलीको भब्य मन्दिरमा राखिन्छ । बुङ्गमती भन्नाले "बुं"+"ग"+"मति" हो जस्को अर्थ नदि छेवैमा रहेको खाल्डोको खेत भन्ने बुझिन्छ । स्वयम्भू पुरान अनुसार सबै भन्दा पुरानो बस्तीको रुपमा...

Bungamati is the hometown of the deity Machhindranath, regarded as the patron of the valley and his large shikhara-style temple in the center of the village square is his home for six months of the year; he spends the rest of his time in Patan. The process of moving him back and forth between Patan and Bungamati is one of the most important annual festivals in the valley. The Karya Binayak Temple, one of the most important temples in Nepal, is dedicated to Ganesha. The view is spectacular from the temple, which is surrounded by trees and large bamboo and overlooks the Bagmati valley to...

वंशावली ग्रन्थहरु अनुसार कलिगत सं. ३६०६, वि. सं.५६२, इ.सं. ५०५ तिर तत्कालीन लिच्छवि राजा नरेन्द्रदेवकाे राज्यकालमा नेपालमा अनावृष्टि भएर हाहाकार भएकाे थियाे । यसकाे निवारणकाे लागि कामारुकामाक्षबाट श्री पद्मपाणी लाेकेश्वर नेपाल ल्याउनु पर्ने त्यसबेलाका स्वयम्भू शान्तिपुरका शान्तिकराचार्यबाट राजालाई अवगत गराउनु भयाे । गुरुकाे वचन अनुसार राजाले त्यसकाे लागि के कस्तो व्यवस्था मिलाउनु पर्ने मिलाएर छिट्टै काम थाल्न आग्रह गरे अनुसार शान्तिकराचार्यज्यूबाट आफ्नाे शिष्य बन्धुदत्त बज्राचार्यज्यूलाई आवश्यक काम गर्न जिम्मा दिनु भयाे । आवश्यक सबै काम पूरा गरेर श्री करुणामय (पद्मपाणी लाेकेश्वर) नेपालमा ल्याएकाे बेला श्री चण्डमहाराेषण पनि सँगै आउनु भयाे । ल्याएकाे समय त्यसबेला कटुवाल दह पुग्नासाथ चण्डमहाराेषण भगवानले आफ्नाे दाहिने हात ✋ देखाउनुभयाे । भगवान चण्डमहाराेषण पनि साधमा भएकाे थाहा भएर उहाँको साधना गरेर कलशमा राखेर टेबहाल हालकाे राजकिर्ति महाविहार ल्याई पुर्यायाे । त्यस हातकाे प्रतिककाे रुपमा अहिले पनि त्यस कटुवाल दहमा ढुंगाकाे हात संरक्षण गरेर राखेको छ । पद्मपाणी लाेकेश्वरलाई पाटनकाे तःबहालमा विराजमान गरेर त्यस तःबहालकाे जग्गा एरिया जतिछ त्यति नै यहाँ काठमाडौंकाे टेबहाल राजकिर्ति महा विहारमा पनि त्यति नै जग्गा छुटाएर विहारमा परिणत गरी विराजमान गराउनु भयाे । यस विहारकाे चण्डमहाराेषण मन्दिरकाे तल पद्मपाणीलाेकेश्वरकाे प्रतिमा पनि स्थापना गरेर राखेकाे प्रतिमा पद्मपाणिलाेकेश्वर अहिले पनि विराजमान छन्। वीर पुस्तकालय च. नं.१०३७ राजमाला वंशावली र वी. पु. च. नं.१०१० मा श्री चण्डमहाराेषण (संकटा) स्थापना बारे दुईटा वंशावली र पुरातत्व विभागमा पनि संरक्षण गरेर राखेकाे छ । भगवान शाक्यमुनी तथागतबाट बन्धुदत्त बज्राचार्य (आचार्य)जुले पद्मान्तक दशक्राेधादि बाेधिसत्वहरुकाे स्थापना गर्छ भनेर स्वयम्भू पुराणमा भविष्यवाणी गरेर राखेकाे पनि हामीले...