Gogceli Mosque — Attraction in Çarşamba

Cami, ahşaptan yığma tekniğiyle inşa edilmiş mimarinin en güzel örneklerinden birisidir. İnşa kitabesi bulunmayan caminin kayıtlı bir vakfiyesine de rastlanılmamıştır. Yurtdışından gelen bilim adamlarının binadan aldığı ahşap numuneler üzerinde yaptığı testler sonucunda caminin 1206 yılında inşa edildiği, önündeki revakın 1335 yılında eklendiği veya onarıldığı anlaşılmıştır. Cami ahşaptan yığma tekniğinde, köşeleri kurtboğazı geçmelerle duvar boyunca tek parça olarak uzatılan ahşap perdelerle inşa edilmiştir. Yapıda çivi kullanılmamıştır. Yapıda dövme demir çivi yalnız direk başlarının kirişlere bağlantısında ve harim kısmında revak bölümlerine doğru uzanan merteklere yapılan eklerde kullanılmıştır. Duvarlar, direkler, direk başları, kirişler, mertekler gibi yapının birçok yerinde karaağaç, dışbudak ve kestane gibi ağaçlar kullanılmıştır. Duvarlarda tek parça olarak kullanılan kalaslar yaklaşık 15-18 cm kalınlığında, 50-70 cm  eninde ve yaklaşık 12-20 m uzunluğundadır. Ahşap cami taşınabilir özelliktedir. Yapının tabanı büyük taşlar üzerine yerleştirilmiş kütükler yardımıyla yerden 60-70 cm yükseltilmiştir. Alttaki derinlik yapının hava almasını, nemi ve çürümeyi önlemek için açılmıştır. Yapının iç tavan süslemeleri yer yer solmuş ve dökülmüştür. Kuzey kısmı hafif dönel olan çatısı üç omuzlu kırma çatıdır ve alaturka kiremitle örülüdür. Yapı, 2007 yılında kapsamlı bir restorasyon geçirmiştir. Harimde aşık, mertek ve direklerde aşı, çatı tahtalarında kök boyalarıyla yapılmış kalemiçi nakışlar görülmektedir. Samsun il kültür bakanlığı sayfasından...

Çarşamba'ya sadece bir kaç km uzaklıkta yer alan 850 yıllık tarihi olan bu camii çivi kullanılmadan inşa edilmiştir. Ağaçlar birbirine geçmeli şekilde inşa edilmiş ve yüzyıllardır nice depremlere dayanmış. Biz öğle namazı gibi ordaydık ve cemaatle namaz kıldıktan sonra camii cemaatinden bir abi (adını hatırlamıyorum) ve caminin imamı camii hakkında gelen misafirlere bilgi verdiler. Onlar anlattıkça biz misafirler hayretler içinde kaldım. Abinin anlattığına göre camii zeminden 50/60 cm yukarıya inşa edilmiş ve camii ile zemin arasındaki boşluktan ecdad caminin çürümesini engellemek için hava sirkülasyonu olacak şekilde bir mimari teknik kullanmış. Ayrıca camiinin zeminindeki toprağa topraktaki haşereleri engelleyici bir doğal bir ilaç karıştırılmış. (Adını hatırlayamadım karıştırılan şeyin, abi söylemişti. ) Malum, camii mezarlığın tam ortasında bulunuyor ve buna rağmen camiide en ufak bir böcek, karınca, örümcek ya da herhangi bir haşere yoktu. Bu da abinin dediğini doğrular nitelikteydi. Camii iki kez restorasyon görmüş ve bu restorasyonda Kültür bakanlığı ile Vakıflar genel müdürlüğü birbirinden habersiz işler yapmışlar. Birinin yaptığından diğerinin haber yok yani. Sonra günah keçisi olarak orda görev yapan imam ilan edilip davalara dahil edilmiş. Hikaye uzun anlayacağınız üzere. Tam bir Karadeniz fıkrası gibi. Yolunuz buraya düşerse mutlaka ziyaret etmenizi, mümkünse bir vakit namazını burda kılmanızı tavsiye ederim. O bahsettiğinim abiye denk gelirseniz, size camii hakkında bir sürü şey anlatırken siz de bizim gibi şaşkınlıkla abiyi...

Göğceli Camii ya da Gökçeli Camii, Samsun'un Çarşamba ilçesindeki Göğceli Mezarlığı içerisinde Türkiye sınırları içinde ayakta kalabilen en eski ahşap cami.

Cami ahşaptan yığma tekniğinde, köşeleri kurtboğazı geçmelerle duvar boyunca tek parça olarak uzatılan ahşap perdelerle inşa edilmiştir. Yapıda çivi kullanılmamıştır. Yapıda dövme demir çivi yalnız direk başlarının kirişlere bağlantısında ve harim kısmında revak bölümlerine doğru uzanan merteklere yapılan eklerde kullanılmıştır.

Duvarlarda direklerde, direk başlarında, kirişlerde, merteklerde, mahya ışığı gibi yapının birçok yerinde karaağaç, dışbudak, kestane gibi ağaçlar kullanılmıştır.

Ahşap cami taşınabilir özelliktedir. Yapının tabanı büyük taşlar üzerine yerleştirilmiş kütükler yardımıyla yerden 60-70 cm yükseltilmiştir. Alttaki derinlik yapının hava almasını, nemi ve çürümeyi önlemek için açılmıştır. Yapının iç tavan süslemeleri yer yer solmuş ve dökülmüştür. Kuzey kısmı hafif dönel olan çatısdı üç omuzlu kırma çatıdır ve alaturka kiremitle örülüdür.

Yapı 2007 yılında kapsamlı bir restorasyon geçirmiştir. Harimde aşık, mertek ve direklerde aşı, çatı tahtalarında kök boyalarıyla yapılmış kalemiçi nakışlar görülmektedir. Camideki klasik motif ve kompozisyon düzeni nakışların erken Osmanlı Dönemi'nde başlayıp klasik devir sonundaki bir dönemde yapılmış olabileceği...