Ahlat Selçuklu Mezarlığı — Attraction in Ahlat

Bitlis Ahlat Selçuklu Mezarlığı ( Meydan Mezarlığı ) Açık Hava Müzesi

Anadolu’ya giriş kapısının en önemli noktası olan, doğu-batı sentezinin kavşak noktası konumundaki Ahlat, gerek coğrafi gerek tarihi özellikleriyle ön plana çıkmaktadır. 13. yüzyılda “Belh (Afganistan) ve Buhara (Özbekistan)” ile İslam Dünyasının 3 büyük ilim, kültür ve sanat merkezinden biri olmuş ve Kubbet-ül İslam ünvanını alarak önemini daha da arttırmıştır.

Tarihin önemli kaynakları arasında yer alan mezar taşları ait oldukları toplumların inançlarını, sanat anlayışlarını, sosyal ve kültürel yapılarını yansıtırlar. Ahlat, stratejik önemi ve sahip olduğu doğal güzellikleri ile tarihin her döneminde çeşitli uygarlıklara merkez olmuştur.

Meydan Mezarlığı Ören Yeri, Ahlat’ta bulunan bir çok tarihi mezarlık içerisinde en büyük ve en önemli olanıdır. Ayrıca; mezarlıkta, dönemin ünlü sanatkârların eserleri bulunmaktadır.

Mezar taşlarının dört tarafı farklı özellikler ile işlenmiş. Mezarın doğu yüzünde, ölünün kimlik bilgileri, mesleği ve künyesi yer alıyor, batı yüzünde ise mezar taşını yapan zanaatkarın adı, dualar ve süslemeler yer alıyor. Yapılan araştırmalarda, mezar taşlarında 32 farklı zanaatkarın imzası tespit edilmiş. Mezar taşlarının büyüklüğü ve küçüklüğü , ölünün ünvanına göre yapılmış. Mezarların yapısı, Ahlat’ın siyasi ve ekonomik hayatındaki dalgalanmalardan da etkilenmiş.

210.000 metrekarelik bir alana sahip bu mezarlıkda 8 bin 169 mezar taşı bulunmaktadır. Çocuk mezarları da var. Üzerlerindeki işlemeler, geometrik şekiller, bitkisel motifler, rumi ve palmet, ejder başlıklar, mukarnas ve nişler ile yapılan bu mezar taşları bizleri çok etkiledi. Kendine has bir yapısı var. Bir o kadar bende merak uyandıran bir dünyası var. Yine tarihsel bir yolculuk yaptım. Muhteşem. Mezarlık içinde ahşaptan yürüyüş yolları da düzenlenmiş.

Her yol benim için bir evrimdir . Yola çıktıktan sonra kazandığım zenginliğim ise; tecrübelerimdir. Yollara devam Memleket Sevdalısı Gezgin 📷🏛🚶‍♀️‍➡️🏃‍♀️‍➡️👣 Rehberim Mergez...

210 dönümlük bir alanı kaplayan Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nda muhtelif biçimlerde yaklaşık 8200 mezar taşı bulunuyor.[4] Bu mezar taşlarından 118 tanesi anıt niteliğini taşımaktadır. Mezarlıkta ayrıca şahideli, şahidesiz sanduka şeklinde mezarlar bulunur. Orta Asya Türk mezar tiplerine benzeyen ve yeraltına kazılmış odacıklar şeklinde yapılmış mezarlar da vardır.[5]

Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nın geçmişi, tarihî olarak 1000 yıl öncesine dayanıyor.[6] Mezarlığın, Mervânîler öncesinde dahi var olduğu tespit edilmiştir. Bugün Selçuklu Mezarlığı olarak isimlendirilen kabristan, tarihî kaynaklarda Meydan Mezarlığı ya da Rojkî Mezarlığı olarak kaydedilmiştir. Mezarlıkta tarih boyunca bölgede hüküm sürmüş Ermeniler, Rojekîler, Dilmaçoğulları, Saltuklular, Ahlatşahlar, Mervânîler, Bedlîs Beyliği, Eyyubîler, Selçuklular ve nihayet Osmanlılar gibi farklı milletler ve cemaatlere ait cenazelerin üst üste defnedildiği ortaya konuldu. Müslüman mezarlarının yanı sıra ve belki de daha fazla sayıda Hıristiyan ve Ezidî mezarları da bulunmuştur.[6]

Alışılmış mezar ölçülerinden büyük, 3.50 metre yüksekliğe varan ve her cephesinde süsleme bulunan dikdörtgen prizma şeklindeki şâhideleriyle tanınırlar.[7] Alanın giriş kısmında Ahlat Müze Müdürlüğü'ne bağlı bir arkeolojik inceleme merkezi bulunmaktadır. Mezarlık, Kültür Ve Turizm Bakanlığı Ile Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nin işbirliğinde yürütülen bir proje kapsamına alındıktan sonra 2010 yılında bakım, onarım ve yenileme çalışmaları başladı. Bakım ve onarım çalışmaları sırasında şimdiye 700 mezar taşının kitabeleri çözümlendi.[5]

Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nın en büyük özelliklerinden biri, alışılmış mezar taşlarından çok daha büyük ve uzun mezar taşlarıdır. Bazı mezar taşlarının yüksekliği 3,5 metreyi bulmaktadır. Mezar taşlarının her cephesinde dikkat çekici süslemeler vardır. Bu mezar taşları, Türkler'in Orta Asya kültüründen gelen ejder, palmet, kandil gibi geometrik desen ve şekillerle...

Taşın Dile Geldiği Yer Van Gölü'nün batı kıyısında, Bitlis'in Ahlat ilçesinde yer alan Ahlat Selçuklu Mezarlığı, sadece bir mezarlık değil, aynı zamanda tarihin ve sanatın bir araya geldiği olağanüstü bir açık hava müzesidir. "Anıt Mezar" olarak da adlandırılan bu mezarlık, Selçuklu döneminden kalma, her biri birer sanat eseri niteliğindeki mezar taşlarıyla sizi derinden etkiler. Mezarlık, 12. ve 16. yüzyıllar arasında inşa edilmiş anıtsal mezar taşlarından oluşur. Bu mezar taşları, boyutları, süslemeleri ve üzerlerindeki işlemelerle diğerlerinden ayrılır. Her bir taş, o dönemin sanatçıları ve zanaatkârları tarafından özenle yontulmuş ve süslenmiştir. Selçuklu mimarisinin karakteristik özelliklerini taşıyan bu taşlar, geometrik desenler, bitkisel motifler, Arapça yazılar ve figüratif sembollerle bezenmiştir. Mezar taşlarının bazıları 4 metreye kadar ulaşan yüksekliğiyle adeta birer abidedir. Bu taşların üzerindeki işlemeler, dönemin inançlarını, sosyal yapısını ve estetik anlayışını yansıtır. Örneğin, hayat ağacı, ejderha ve kuş figürleri gibi semboller, o dönemin mitolojik ve kültürel inanışları hakkında önemli ipuçları verir. Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nı gezerken, mistik ve ruhani bir atmosferle çevrelenirsiniz. Her bir mezar taşı, yüzlerce yıl önce yaşamış insanların hikayelerini fısıldar gibidir. Bu taşların arasında dolaşmak, geçmişle bugünü birleştiren bir köprüden geçmek gibidir. Özellikle gün batımı saatlerinde, mezar taşlarının gölgeleri uzarken, bu tarihi mekânın büyülü atmosferi daha da belirginleşir. Mezarlık, sadece estetik ve tarihi değeriyle değil, aynı zamanda UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer almasıyla da önemli bir kültürel miras olarak kabul edilmektedir.

Eğer Doğu Anadolu'ya bir seyahat planlıyorsanız, Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nı mutlaka ziyaret etmelisiniz. Burada, taşın dile gelip yüzyıllar öncesinin hikayelerini nasıl anlattığına şahit...