Üzümlü Kilise — Attraction in Derinkuyu

Aziz Theodoros Trion Kilisesi (üzümlü Kilisesi)

Ayastefanos Antlaşması gereği 1856'da Osmanlı padişahı Abdülmecid döneminde yayımlanan Islahat Fermanı uyarınca inşa edildi ve 15 Mayıs 1858'de ibadete açıldı. Adını Theodor Tiron'dan alan kilise, dış cephesindeki kabartmalarda betimlenen üzüm desenlerinden dolayı Üzümlü Kilise olarak da bilinmektedir.

Kilisenin Yunanca kitabesinde şu ifadeler yer alıyor:

"Agios Theodoros Trion'un bu çok kutsal kilisesi, İmparator Sultan Abdülmecid Han zamanında, onun yüksek iradesi ile Aziz İkonion (metropoliti) Neofitos Efendi'nin teşviki ile ve burada (Malakopi) ikamet eden Hristiyanların bağışları ile Haldiaslı baş mimar Kiriako Papadopoulos Efendi'nin zahmetleriyle inşa edilmiştir.

Agios Theodoros'a ithaf edilmiş ve kutsanarak açılmıştır. Ki onun (Agios Theodoros) vasıtalarıyla Allah bu memleketi bütün tehlikelerden korusun. âmin. Sene 1858 Mayıs 15..."

Özellikle yabancı turistlerin daha çok ilgisini çeken Aziz Theodoros Trion Kilisesi, sadece mimari açıdan değil, aynı zamanda, mimari plastik bezemelerinin zenginliği, anıtsal duvar resimlerindeki yüksek kalite ile de dikkat çekiyor.

Kilisenin yapılışında Selçuklu mimarisinden etkilendiği belirtiliyor.

Üzümlü Kilise, her yıl Mayıs ayında Fener Rum Patriği Bartemelos'un da katıldığı bahar ayinine ev sahipliği yapıyor.

Derinkuyu tarihi

Tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber, ilçenin eski bir yerleşim birimi olduğu, tarihinin M.Ö. 3000 yıllarına kadar ulaştığı sanılmaktadır. İlçenin eski adı, Malakopi, Melegobi ya da Melegobia'dır. Derinkuyu'nun ilk yerlileri Asur kolonilerine kadar uzanır. İz bırakanlar (dışarıda toprak altında) Romalılar, İlçe içerisinde ise Bizanslılar'dır. Tarih boyunca bu toplum dışarıdan gelenlerle kaynaşmış, ad ve din değiştirerek Kapadokya adını almıştır.

Türkler 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra gelmeye başlamışlar, ilçenin doğusundaki Çekme, Kızılören, Şemşili, Bölören, Topaleyüp ve Melizlik yaylalarına yerleşerek hayvancılıkla geçimlerini sağlamaya çalışmışlardır. 1830'lu yıllarda Derinkuyu'da yeryüzünde konut olmadığı yaşlılarca söylenmektedir. Kapadokya'nın 36 yeraltı şehrinin en büyük yeraltı şehri olan Derinkuyu yeraltı şehri 1967 yılında turizme açılmış olup, 8 katlıdır. Yeraltında yakın zamana kadar faal olan dünyanın en eski akıl...

Üzümlü Kilise, Kapadokya'nın eşsiz güzelliklerine bir kez daha hayran kalmanızı sağlayan tarihi bir hazinedir.

Mekanın içindeki sessizlik ve sakinlik, ziyaretçilere adeta zamanın durduğu bir yerde olduklarını hissettiriyor. Kilisenin taş oyma mimarisi, ziyaretçilere bu antik kilisenin sırlarını keşfetme fırsatı sunuyor.

Yetkililere Not:

İstanbul başta olmak üzere bir çok şehirde kiliseler gördüm lakin üzümlü kilisesinin hem dış mekanı olsun hem iç mimarisi olsun gerçekten büyüleyici. Kısa bir araştırma yaptıktan sonra tarihinin de çok eskilere dayandığını gördüm. Ricam gerçekten bakıma çok muhtaç, zaman geçtikce tüm tarihi siliyor. Hristiyanlara kullanım izni verilsin eski haline dönsün veyahut bakanlık burada ciddi bir tadilat yapsın ve turizme katsın. Derinkuyunun antik kentinin dibinde olması büyük şans. İki tarihi eser bu bölgeye beraber çok şey...

Ayastefanos Antlaşması gereği Osmanlılar tarafından savaş tazminatı karşılığı olarak Sultan Abdulmecid döneminde yapılan ve Selçuklu mimarisinden etkilenildiği sanılan Aziz Theodoros Trion Kilisesi’nin duvarları sprey boyalarla yazılan yazılardan gözükmüyor.Bölgenin önemli Rum yerleşimlerinden biri olan 19. yüzyıla ait Üzümlü Kilise olarak da bilinen Aziz Theodoros Trion Kilisesi’nin bir de çan kulesi bulunuyor.Aziz Theodoros Trion kilisesi, mimari plastik bezemelerinin zenginliği ve anıtsal duvar resimlerindeki yüksek kalite işçiliği ile dikkat çekmekte. Fakat günümüzdeki kilisenin dış duvarları olduğu gibi içindeki bezemeler ve freskler de tahrip olmuş durumda. Duvar resimlerinden kubbede olanında, Pantokrator(Kainatın Efendisi) İsa figüründe altın yaldız kullanılması da bu resmi...