Tarihi Kula Evleri — Attraction in Kula

Kula evleri 18. yy Osmanlı İmparatorluğu'nun altındaki hemen her bölgede karşımıza çıkan ve TÜRK EVİ olarak tabir edilen ahşap evlerdir. Gerek plan, kuruluş ve gerekse ahşap, alçı ve kalem işi gibi zengin sistemleriyle bu dönem Osmanlı Sanatı nın başarılı örnekleridir. 19, yy da devam eden yapı tipiyle Kula tipik bir Osmanlı Kent dokusuna sahiptir.

Tarihi Kula evleri genellikle iki katlı olup, ahşap olarak yapılmışlardır. Üst katlar sokağa doğru çıkıntılı olup, kiremitle örtülü çatılar bir saçak ile biter. Bu saçakların alt kısmında süslemeler vardır. Pencereler tahta kepenklidir, iç kısmı avlu yada bahçe ile bir bütün olup günlük yaşam biçimi ile uyumlu bir yapıdadır.

Tarihi Kula Evleri kerpiç dolgulu zemin katı genellikle taş, taşıyıcı sistemi ağaç yapı tekniği ile inşa edilmiştir. Alt katları genellikle penceresiz ya da az pencerelidir. Evlerde baş ve köşk odaları vardır. Bu odalarda ahşap işlemeli davlumbazlar bulunmaktadır. Tavanlar işlemelidir. Oda kapılarında hayata bakan dış kapıları çok parçalı ve işlemelidir.

Kula Evlerinin hepsinde bir avlu ye alır. Avlu en az 3 m. Yükseklikte bir duvar ile çevrelenmiştir. 18, yy ile 19. yy ilk yarısındaki örneklerde eve giriş çoğunlukla avludaki çift kanatlı ahşap bir kapı ile sağlanır. Kula Evleri genellikle iki katlıdır. Zemin katta ahır, kiler, mutfak gibi mekanlar yer alır. Fırın ve tuvalet çoğunlukla avlunun bir köşesindedir. Sofalı evlerde tuvalet evin içine alınmıştır. Evin plan tipini belirleyen üst katta günlük yaşamın geçtiği oturma mekanları bulunur.

Açık sofalı evlerde genellikle üst katın bir cephesi sokağa, bir cephesine avluya bakar. Hayatın sokağa bakan cephesi kapatılarak buraya ahşap kafesli ya da parmaklıklı pencereler yerleştirilmiştir. Avluya bakan yönü bazı evlerde açık, bazı evlerde ise kapalıdır. Üst kattaki odalardan bir veya ikisi baş odadır. Bunlar daha özenle süslenmişlerdir ve genellikle sokak tarafındadırlar. Türk evlerinde çeşitli amaçlara göre düzenlenen odalara rastlanmaz. Her oda yemek yeme oturma ve benzeri eylemleri karşılar. Kula evlerindeki odalar muhtelif şekillerde kullanılmıştır. Bununla birlikte baş oda genellikle misafirler için ayrılmıştır. Odalar, Türk Evi odalarının bütün özelliklerine sahiptir. 18,yy ve 19. yy ın ilk yarısındaki örnekler diğer merkezlerdeki Türk evlerinde görüldüğü genellikle seki üstü ve seki altı olmak üzere iki bölüme ayrılmıştır. Bu ayrımın hem kot farkı ile hem de ahşap parmaklık ve kemerlerle belirtilmiştir. Kula Evleri'nde odalar hayata ve sokağa açılan pencereleri sayesinde bol ışık alırlar. Hayata açılan pencereler genellikle 3 tanedir Üst kattaki pencereler üst sırada duvarın iç ve dış yüzünü sınırlayan alçı şebekeli tepe pencereleri vardır.

Kula Evleri büyük aile yapısına ve yaşamın önemli bölümünü evde geçiren kadına göre düzenlenmiş, günlük yaşam, yazları avluda, bahçede ve hayatta; kışları ise ara katta ya da ikinci katta geçer. Bahçede sebze-meyve yetiştirilir. Dolaplar işlevlerine göre yüklük, çubukluk, testilik, peşkirlik, lambalık, tembel deliği gibi adlarla anılır. Seki altı yönündeki yüklüklerin yanlarında gözenek denilen kandil şişe ve bunu gibi eşya konulan bezemeli ahşap gözler bulunur. Dolapların bazıları tavana kadar uzanır. Bazılarının üst korkuluklu asma kat biçimindedir.

Kula çeşitli nedenlerle günümüze kadar bozulmadan gelebilmiş bir anıt kenttir. Yapılar mimari açıdan eski kent yerleşmemizin bozulmamış tipik örneği teşkil etmesi ve bu niteliklerin belge açısından değeri Kula'ya ''Anıt Kent'' Özelliğini kazandırmaktadır. Kula ve benzerlerinin korunması kentsel yaşam ve kültürel süreklilik ve örnek açısından önemi büyüktür. Yıllardır o çevrede oturmuş, aldığı geleneksel yaşamını sürdürmekte olan Kula halkı içinde ''Tarihi Kula'' kent dokusunu korunması bir ihtiyaç haline gelmiştir.

Kula aslında kale içi bir yerleşimdir. Çünkü bugün dahi kullanılan isimler (Demircikapı, Seferkapı) bu kanımızı doğrulamaktadır. Bu gün için kale kalıntıları görünmüyorsa da kalenin varlığı açıktır. Bu nedenle de doku çok sıkışıktır. Şehir merkezi ve çekirdekler düzlükte...

Manisa Kula Evleri

Yaşadığımız coğrafyanın; köklerini, kültürünü yansıtan, zamanın izlerini taşıyan, geçmişin hikayelerini yaşatan, yaşamın temel değerlerini hatırlatan, tarihi bir miras. Bu kültürün ana öğesi; Aile ve toplumsal yaşamdır.

Yıllara direnmeye çalışan, yorgun ve yaşanmışlıkları olan, zamansız tarihi Kula evlerini, konaklarını geziyorum. Bazıları sahipleri tarafından terkedilmiş. Zamanın durduğu bir yerdeyim. İçlerindeki yaşanan hikayeleri merak ediyorum. Dantel gibi işlenen taş duvarları, geçmişle bugün arasında bir köprü sanki. Bu köprüdeki taşlar, aile bağları gibi sımsıkı. Ahşap kapılar da açılınca, evlerin içindeki zaman yolculuğunuz başlıyor.

Rengarenk tarihi konaklar içinde yaşayanların ruh halini, zenginliğini, dostluğunu anlamaya çalışıyorum. Bu evlere baktığımda ; o zamanın sosyal yapısını, aile birliğini, kardeşliği, toplumsal dayanışmayı, hissetmeye çalışıyorum.

Tarihe, kültüre, doğaya ve tarihi dokuya olan saygımı , tekrar yaşıyorum. Bu eski evler, sessizce konuşur sizinle. Ahşap kokulu bu evler, tüm ruhunuzda dolaşır. Sadeliği ve güzelliği ile içinizi ısıtır. Ahşap kokusu, geçmişi hatırlatır ve sizi nostaljik bir yolculuğa çıkarır. Hızlı yaşamdan alarak, hayatı yavaşlatır ve basit güzelliklerin tadını çıkarmaya davet ederek, iç huzur ile buluşturur. Sakinliği ve dinginliğiyle ruhunuzu dinlendirir. Tahta kapılar ile açılan bu dünya, sizi sımsıcak karşılar. Ahşap kirişler ve taş duvarlar arasında saklanan tüm güzellikler, zamana meydan okuyan tarihi şaheserler gibi, dimdik ayaktadır. Her taşın, anlatılacak bir hikayesi vardır. Tek tanığı da bu evlerdir.

Dikkat ettim, yaşamın devam ettiği tüm evlerin, ahşap bahçe kapısı, hep açıktı.( Bu bana, Anadolu kültürümüzdeki tanrı misafiri anlayışını hatırlattı. )

"Tahta kapılar,sıcak bir karşılamayı simgeliyor."

Geçmişin izlerini koruyarak, geleceğe köprü kuran, zamanın geçişine direnen, eşsiz güzellikteki bu mirası, korumak ve yaşatmak, hepimizin görevi.

Yola çıktıktan sonra kazandığım zenginliğim tecrübelerimdir. Memleket Sevdalısı Gezgin 📷🚶‍♀️‍➡️🏃‍ Rehberim Mergez Turizm 💖💖💖💖💖 Yerel Rehberimiz emekli coğrafya öğretmeni Sayın Hüseyin Zabun'a , değerli katkıları için çok...

Kula çeşitli nedenlerle günümüze kadar bozulmadan gelebilmiş bir anıt kenttir. Yapılar mimari açıdan eski kent yerleşmemizin bozulmamış tipik örneği teşkil etmesi ve bu niteliklerin belge açısından değeri Kula’ya ‘’Anıt Kent’’ Özelliğini kazandırmaktadır. Kula ve benzerlerinin korunması kentsel yaşam ve kültürel süreklilik ve örnek açısından önemi büyüktür.

Kula aslında kale içi bir yerleşimdir. Çünkü bugün dahi kullanılan isimler (Demircikapı, Seferkapı) bu kanımızı doğrulamaktadır. Bu gün için kale kalıntıları görünmüyorsa da kalenin varlığı açıktır. Bu nedenle de doku çok sıkışıktır. Şehir merkezi ve çekirdekler düzlükte yer almaktadır. Evler ise çekirdek etrafında mahalle birimler halinde görülmektedir. Sokakların ancak bir yük hayvanının geçebileceği kadar dar oluşu evlerin sokak kenarında sıralar halinde yer alması, meydan vs olmaması ve yer yer sağlık koşullarına uymayan yerleşmelerin bulunması karakteristik bir kale içi dokusunu oluşturmuştur. Sokakların en çok 100 metreden sonra kıvrılma ve kırılması organik dokuyu yaratmıştır. Kula’da evler iç içe gelecek şekilde sıkı bir doku görünümündedir. Hatta evlerin çatıları sokakları örtmüştür. Kula’da yaşam, sokakla direkt ilişkilidir. Her evin sokağı gören penceresi vardır. Bunun yanında bahçenin varlığı da gözden uzak tutulmamalıdır. 17.yy a kadar maksimum genişlemesini kale içinde ve dışında sürdüren şehir 17. yy dan sonra Kula’dan geçen kervan yolunun önemini kaybetmesi nedeniyle, kale dışı genişlemesi olmamıştır. 17. ve 18. yy’da büyük bahçeli evler sonradan kardeşler arasında bölünerek küçüldüğü hatta bahçelere yeni yapıların yapıldığı...