Phước Điền Tự - Hang Pagoda — Attraction in Chau Doc City

First time I visited this temple in March 2015 when it was still under renovation. Even then it impressed me as a nice piece of Vietnamese temple architecture. Besides it has such unique features as underground tunnel with stone steps, tiny caves with Buddhist figures, artistic lights and a marvelous view over Nui Sam area which is near Chau Doc city. I admired landskaping of the temple as well. Second time I visited this temple in November 2017 when major renovation/construction works were over. I highly advise to visit this temple. There is no entrance fee but donations are welcome. Be ready to remove your shoes before entering the main part of the temple and walking after that, including the underground tunnel, barefooted. Be ready as well to walk up and down many steps. At at exit from tunnel there is a pond with statue of Guan In. You can take a bamboo stick with a metal bowl, catch water running from Guan In hand and drink it. Do not put these bowls into the pond, they are only for drinking. There are many spots with a nice view over the neighbourhood. Find a quiete place and relax and enjoy! Near main steps there are some souvenir shops. At the bottom of the hill there are several cafes where you can park your motorbike or even a car, drink coffee and nap in a hamok. Have...

Núi Sam, một quần thể dung hòa điềm đạm giữa thiên nhiên huyền thoại với sự hội tụ tâm linh con người. Cụm di tích và danh thắng núi Sam được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia theo quyết định số 92-VHTT/QĐ của Bộ văn hóa ngày 10/7/1980 gồm 4 di tích: Miếu Bà chúa xứ, chùa Tây An, lăng Thoại Ngọc Hầu và chùa Hang (Phước Điền Tự).

Miếu Bà chúa xứ thuộc phía Đông núi Sam, về hướng Tây 2 km, du khách bắt gặp bảng đề “Phước Điền Tự” là đã đến cổng dẫn lên chùa Hang khoảng 300m. Bước lên từng bậc thang, mệt mỏi xua tan khi trước mắt là gian chánh điện uy nghi, phía bên phải chánh điện hướng nhìn vào là gian thờ các vị sư tổ của nhà chùa. Chùa Hang có một kiến trúc đẹp, thể hiện bản sắc văn hóa dân tộc, vừa mang một nét trang nghiêm cổ kính với một dáng vấp huyền thoại bởi phong cách riêng của kiến trúc chùa. Từ chân Núi sam nhìn lên, chùa nằm cheo leo giữa lưng chừng núi.

Từng chùm phượng chen chút như cứ bám vào từng mái ngói, màu hồng của phượng, sắc nâu đỏ của ngói lâu rồi đã trở thành một hình ảnh đẹp, vậy mà người bản địa lại sợ ngôi chùa này bị lãng quên bởi chùa nằm khuất sau dãy nhà cặp Quốc lộ 91. Có đoàn du khách dừng lại ngắm thật lâu mới chợt nhớ Châu Đốc còn có một ngôi chùa tồn tại từ thế kỉ 18 giờ bỗng sắt son diễm lệ lạ thường.



Ở một vị trí khiêm nhường như thế, chùa Hang vẫn thu hút các tín đồ phật tử và khách thập phương vào những ngày Vu Lan, giỗ tổ sư bà Thích Nữ Diệu Thiện, ngày Phật Đản sinh và cùng với sự kiện lễ hội cấp quốc gia vía Bà chúa xứ Núi Sam thì nơi đây là nơi hành hương lý tưởng dành cho du khách.

Di tích lịch sử chùa Hang được xây dựng ở hai khu vực: phía trên cùng là công trình chính với hang đá thiên nhiên và chánh điện thờ Phật; phần dưới thấp là ngôi hậu tổ, nhà khói và các tháp. Thiên các là nơi giảng kinh được ngự giữa một hồ sen nhỏ. Chánh điện, hậu tổ và nhà khói là do bà Thợ dựng lên đầu tiên (vào khoảng 1840 – 1845) bằng tre lá đơn sơ. Năm 1885, ông Phán Thông người Châu Đốc cùng nhân dân nơi đây xây lại kết cấu nền gạch, cột gỗ căm xe, ngói mác, kèo rui gỗ thao lao… nên chùa Hang bắt đầu nổi tiếng. Tuy nhiên, đến năm 1946, ngôi chùa mới thực sự hấp dẫn khách tham quan du lịch.

Cũng năm đó, hòa thượng Nguyễn Văn Luận – trụ trì chùa đã chủ ý sửa chữa làm nên diện mạo ngôi chùa không chỉ đáp ứng được nhu cầu tín ngưỡng của người dân địa phương vốn đã gắn bó với ngôi chùa nay còn được nhiều người biết đến. Có thể tự hào rằng, Phước Điền Tự đẹp nhất từ sau năm 1991 đến ngày nay. Nếu như được phép của nhà chùa, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội được lần theo vách đá đặt chân lên sân thượng bề thế có bóng cổ thụ xòe ô trên đầu để ngắm toàn cảnh đồng bằng ruộng lúa bạt ngàn và sông rạch chằng chịt chạy miết tận chân trời.



Từ tháng ba cho đến đầu tháng sáu âm lịch, người đi trẩy hội về núi Sam đông nhất. Chùa Hang tách biệt hẳn những ồn ào náo nhiệt. Ngày hè, nắng soi thật trong xuống đỉnh núi. Phượng tỏa quanh núi Sam một mùi hương nồng nàn. Đêm, núi Sam như một hình chóp đều, có người lại ví ngọn núi như một chiếc bát úp khoe những hoa văn không cầu kì nhưng diễm ảo lung linh nhờ những ánh đèn, có cả thứ ánh sáng mong manh từ những chiếc đèn lồng được thắp quanh chùa điểm xuyết  bao điều ước an lành. Và chờ con nước về từ phía những cánh đồng, núi Sam sẽ đỏm dáng làm nên một biểu tượng vùng đất An Giang trù phú.

Dựa trên phần chánh điện và hang thanh xà bạch xà phía sau chánh điện, chùa Hang từ thuở ban sơ đến nay đã phát triển và khẳng định được mình. Hiện chùa Hang có hơn 20 thầy và 8 ni sư, trong đó có 5 vị đã và đang theo học tại Học viện Phật học. Thượng tọa Thích Thiện Tài – trụ trì chùa nhận định, thời điểm nhập thất (thiền thất) mồng 8 đến 14 âm lịch, gian nhà khách của chùa ấm cúng hơn.

Quãng đi từ gian chánh điện sang ngã rẽ, lối trái sang nhà khách và lối phải vào hang đá là dãy tre ngà mọc xen vách đá, góp phần chắn cho...

Chùa Hang, tên gọi dân gian của Phước Điền Tự có lịch sử hơn 100 năm tuổi, là một trong bốn di tích văn hóa lịch sử của núi Sam, được bộ Văn hóa xếp hạng. Mặc dù nằm trên triền phía Tây núi Sam, cách cụm di tích chùa Tây An, miếu Bà Chùa Xứ, lăng Thoại Ngọc Hầu khoảng 1km nhưng vốn là một cảnh quan thanh tịnh, ở trên độ cao vừa phải, có hang sâu với truyền thuyết Thanh xà Bạch xà hấp dẫn, chùa Hang vẫn được du khách, người hành hương tấp nập đến viếng.

Chùa do bà Thợ lập nên. Bà tên thật là Lê Thị Thơ, sinh năm Mậu Dần (1818), quê quán Chợ Lớn, làm nghề thợ may nên được gọi là bà Thợ. Sau khi có chồng gặp cảnh đời ngang trái, bà từ bỏ cuộc sống đời thường đi đến núi Sam vào chùa Tây An xin quy y với pháp danh Diệu Thiện. Tu được một thời gian, nhận thấy Tây An Tự nhiều người lui tới và bị chính quyền bấy giờ theo dõi, nên bà đi lần về hướng Tây gặp cái hang sâu yên tĩnh, vắng người, rậm rạp cây cối nên ở lại dựng am tu hành.

Tương truyền, cạnh am bà Thợ tu hành có 1 hang núi sâu, bên trong có đôi mãng xà to, hung tợn. Từ khi bà Thợ đến tu, đôi mãng xà trở nên hiền lành, chúng không hại người mà đêm đêm còn đến khoanh sau lưng bà nghe kinh, ăn đồ chay cúng Phật và trông chừng thú dữ, kẻ gian, bảo vệ yên tĩnh chốn tu hành. Bà Thợ đặt tên chúng là Thanh Xà, Bạch Xà. Sau khi bà Thợ qua đời, đôi mãng xà cũng bỗng dưng biến mất. Hiện nay, để tránh nguy hiểm, hang được lấp kín chỉ còn lối đi vào cửa sâu khoảng 10m, trông rất âm u, huyền bí.

Ngày 15 tháng 6 năm Kỷ Hợi (1899), sư nữ Diệu Thiện viên tịch, thọ 81 tuổi. Ngày nay trong dân gian còn lưu truyền cuốn Sấm giảng Bà Thợ, lời lẽ giản dị dễ hiểu, khuyên người đời làm lành tránh dữ. Di ảnh bà còn lưu lại trong chùa với gương mặt phúc hậu, nhân từ.

Năm 1885, do cảm mến đức độ của sư nữ Diệu Thiện, ông Phán Thông (Nguyễn Ngọc Cang) ở Châu Đốc và nhân dân quanh vùng đã tự quyên góp tiền của, xây dựng lại chùa: nền lát gạch tàu, cột gỗ căm xe, kèo rui gỗ thao lao, lợp ngói… từ đó trở thành Phước Điền Tự nhưng người ta vẫn gọi là chùa Hang. Đến năm 1937, Hòa thượng Thích Huệ Thiện (1904 – 1990) trùng tu lần thức hai. Ngày nay, vào đời trụ trì thứ ba, Hòa thượng Thích Thiện Chơn vẫn còn đang tiếp tục xây dựng…

Từ chân núi đến chùa Hang là con đường nấc thang vừa để dễ đi vừa tạo thêm nét đẹp giữa những khối đá chập chùng. Đoạn đường đủ để người ta đi một hơi rồi đứng lại hít thở không khí trong lành, ngước nhìn cảnh chùa cao vời vợi hay ngắm cảnh đồng bằng bao la bát ngát.

Trước chùa có hai ngôi bảo tháp màu sắc sặc sỡ, hài hòa, chạm khắc công phu, đứng uy nghi trên triền núi. Phía dưới là bảo tháp của hòa thượng Thích Huệ Thiện, phía trên là bảo tháp của bà Thợ. Ngôi bảo tháp này được xây dựng năm 1899. Đã nhuốm màu rêu phong nay được tu sửa lại. Trước bảo tháp của bà Thợ là mộ thầy Phán Thông, tức ông Nguyễn Ngọc Cang, người có công rất lớn trong việc trùng tu lần đầu tiên.

Mặt tiền chùa và chánh điện được xây dựng lại khang trang, mỹ thuật hơn xưa. Chính giữa thờ Phật Thích Ca cùng với các vị Quan Âm, A Di Đà, Đại Thế Chí ở hai bên. Đặc biệt, phía trước là cây cột phướn đồ sộ cao hơn 20m. Dưới thềm chùa là hai tượng sư tử bằng xi măng khá sinh động. Bên trái chùa là Tây lang, bên phải là Đông lang đã được...