Đền mẫu — Attraction in Lạng Sơn Province

The Mother Dong Dang temple is located in Lo Ren hamlet, Dong Dang town, Cao Loc district, 15 kilometers far from Lang Son city.

The pagoda was in a stone roof near mountain base (far 300 meters on North - East from today temple). Nowadays, a stone stele with a size of 53cm* 80cm is kept here. Nearby is a stone ink slab, carved on June 1809, the 8th Gia Long Dynasty. Local people moved the temple for a larger place, to worship conveniently. It is a Mau - Mother and Buddha belief place with the concept of "God in the front - Buddha on the back?.

In 1990, the local people fixed it with the same style of the old architecture to make the activities of cultural and religious place. The Mother Dong Dang temple is a big temple with values of architecture, belief - religious and history. It is also a spiritual cultural active place...

Từ xa xưa, nơi đây là một ngôi chùa. Đồng Đăng linh tự gồm có 5 gian thờ: Phía trong cùng là Tam bảo, nơi thờ Phật Chuẩn Đề và Phật bà Quan Âm gian kế tiếp phía ngoài là Tam tòa Thánh mẫu, nơi thờ Mẫu đệ nhất Thượng thiên, Mẫu đệ nhị Thượng ngàn và Mẫu đệ tam Thoải phủ; tiếp theo là gian thờ Sơn trang gồm Chúa Thượng ngàn ở giữa, hai bên là Chầu Mười Đồng Mỏ và Chầu Chín; gian giữa chính điện ngoài cùng thờ Chúa Liễu, hai bên là Chầu Bơ và Chầu Lục; gian bên trái thờ Chầu đệ tứ Khâm sai, ngoài ra còn thờ quan Trần Triều Đức Đại Vương, các thánh cô, thánh cậu….

Tương truyền, đền Mẫu (Đồng Đăng linh tự) chính là nơi diễn ra cuộc gặp gỡ giữa Mẫu Liễu Hạnh (một trong Tứ bất tử) và Trạng Bùng (Phùng Khắc Khoan), sau khi ông đi sứ từ Trung Quốc trở về.

Tục truyền rằng Liễu Hạnh là con gái Ngọc Hoàng,được vua cha (Ngọc Hoàng) phong làm Liễu Hạnh Công Chúa, tên là Quỳnh Hoa, do có duyên nợ với trần gian nên bà thường hiển linh giúp đỡ người dân nên được triều đình (thời Hậu Lê) sắc phong là công chúa Liễu Hạnh và phong làm Thượng đẳng Phúc thần.

Vì còn nặng tình duyên, nàng trở lại thăm nom bố mẹ, khuyên bảo chồng là Đào Lang tu chí học hành. Đến khi cha mẹ chồng qua đời, con cái lớn khôn, không còn vướng víu gì, nàng mới đi chu du thiên hạ, gia ân, gia oán, dừng chân ở những nơi núi non danh thắng. Trong những dịp hay ngao du sơn thủy đến các thắng cảnh của nhiều vùng. Đến Lạng Sơn, thấy bên núi có ngôi chùa phong cảnh hữu tình với những rặng thông xanh cao vút, những khóm nhược lan tươi đẹp nhưng lại bị cỏ lấp dấu chân, bia phủ rêu xanh, tượng Phật bụi mờ ít người qua lại vãn cảnh, Liễu Hạnh không vui. Nàng ngồi tựa gốc cây thông gẩy đàn, cất tiếng hát, ca ngợi thú sơn lâm và đón đợi Trạng nguyên Phùng Khắc Khoan, khi ông vừa đi sứ bên Trung Quốc về. Mượn chuyện văn thơ, đối đáp chữ nghĩa, nàng đã nhắc khéo ông Trạng Nguyên cho tu bổ lại ngôi chùa đẹp nhưng bị bỏ hoang nơi vùng biên ải này. Ngay sau cuộc hội ngộ, Phùng Khắc Khoan liền gọi các phụ lão ở nơi sơn trang đó, giao cho một khoản tiền để tu sửa lại ngôi chùa và đề một câu thơ ở hành lang bên tả rồi ra đi. Câu thơ ấy là: “Tùng lâm tịch mịch phất nhân gia”, nghĩa là rừng rậm yên tĩnh...

Tôn nghiêm và thân thuộc với văn hoá vùng miền Nguồn st:

Truyền thuyết về đền Mẫu Đồng Đăng Đền Mẫu Đồng Đăng là nơi thờ Phật và Thánh Mẫu Liễu Hạnh - 2 vị thần quan trọng trong tín ngưỡng thờ cúng tâm linh ở Việt Nam. Đền Mẫu Đồng Đăng còn có tên khác là Đồng Đăng linh tự - theo ghi chép là một ngôi chùa cổ nằm sát chân núi. Sau này do có quá đông người hành hương mà chùa được chuyển từ chân núi tới thung lũng Đồng Đăng để tiện cho việc hành lễ của du khách thập phương. Lý giải về việc đền Mẫu Đồng Đăng nổi tiếng đến vậy có thể kể đến Thánh Mẫu Liễu Hạnh là một trong "Tứ bất tử" của người Việt được thờ cúng tại đây.

Tương truyền Mẫu Liễu Hạnh là con gái Ngọc Hoàng tên là Quỳnh Hoa. Bà xuống trần gian giúp đỡ con người vào thời Hậu Lê và được triều đình sắc phong làm công chúa Liễu Hạnh, còn là Thượng đẳng Phúc thần. Một lần khi bà đến Lạng Sơn thì thấy một ngôi chùa bỏ hoang có tượng Phật nhưng lại không có ai hương khói. Khi đó bà gặp Trạng Bùng - Phùng Khắc Khoan lúc ông vừa đi sứ Trung Quốc về, bà nhắc khéo ông tu sửa ngôi chùa. Phùng Khắc Khoan liền nghe theo và từ đó ngôi đền Mẫu Đồng Đăng thờ cả Phật và Mẫu Liễu Hạnh. Người dân đến với đền vừa cầu bình an nơi cửa Phật, vừa cầu lộc tài cho công việc, kinh doanh và học tập ở ban thờ Mẫu, hy vọng Phúc thần sẽ phù hộ cho mình có may mắn và phát triển công danh.

Cổng tam quan đền được xây vòm cuốn với họa tiết và hoa văn đặc sắc. Bên trong sân còn có 2 chú voi ở trái phải phủ phục ở lối đi vào nội đền. Giữa sân là ban thờ Phật cùng tượng Phật bà Quan Âm. Bên trong đền Mẫu Đồng Đăng có 5 gian thờ: trong cùng là Tam bảo nơi thờ Phật Chuẩn Đề và Phật bà Quan Âm, gian kế tiếp ngoài thờ Tam tòa Thánh mẫu, nơi thờ Mẫu đệ nhất Thượng thiên, Mẫu đệ nhị Thượng ngàn và Mẫu đệ tam Thoải phủ. Bên ngoài là gian thờ Sơn trang gồm Mẫu Thượng Ngàn ở giữa, hai bên thờ Chầu Mười Đồng Mỏ và Chầu Chín. Gian giữa ngoài cùng chính điện thờ Chúa Liễu, hai bên là Chầu Bơ và Chầu Lục. Ngoài ra cũng như một số nơi khác, đền còn thờ quan Trần Triều Đức Đại Vương, thánh...