Hà Tiên Pagoda — Attraction in Vinh Yen

Chùa Hà Tiên (chùa Hà), ở xã Định Trung, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc. Chùa nằm ngay bên quốc lộ 2B (bên trái) hướng từ thành phố Vĩnh Yên lên khu nghỉ mát Tam Đảo. Đây là ngôi chùa được xây dựng vào cuối thế kỷ 17, đầu thế kỷ 18. Chùa đã được công nhận và xếp hạng là di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh năm 1995.

Chùa Hà Tiên được xây dựng từ năm Quý Mùi (1703), niên hiệu Chính Hòa thứ 24, đời vua Lê Hy Tông Duy Hiệp. Theo dân làng kể lại, xưa Quốc Mẫu Tây Thiên Lăng Thị Tiêu trên đường hội quân với vua Hùng Vương thứ 6 đánh giặc, đã dùng nơi đây làm nơi chiêu binh tụ kiệt. Di tích lịch sử ở Vĩnh Phúc từng là một trong những trung tâm Phật giáo lớn thời Lý Trần với khuôn viên rộng 6,2 ha, vừa là nơi thờ Phật, vừa là Phật học đường - nơi truyền bá tri thức giáo pháp cho nhiều thế hệ tăng ni, cư sĩ và cũng là nơi thờ bà thánh mẫu Năng Thị Tiêu. Đặc biệt, nơi đây đã từng lưu dấu của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Do nhiều biến động đổi thay, khoảng giữa thế kỷ XX, chùa Hà bị hủy hoại hoàn toàn. Đến những năm 60,70 của thế kỷ XX, nhân dân địa phương tận dụng những công trình công cộng, bài trí tượng Phật, các đồ pháp khí còn lại làm nơi lễ Phật, cố gắng gìn giữ cảnh chùa xưa để phục vụ nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng của nhân dân trong vùng, vì thế, chùa Hà tuy bị hủy hoại nhưng pháp luân vẫn luôn chuyển trong tâm thức của nhân dân, của Phật tử gần xa luôn kính ngưỡng về suối nguồn đạo đức, tâm linh.

Những năm cuối cùng của thế kỷ XX, trước khi có chủ trương xây dựng, trùng tu, phục hồi, chùa Hà Tiên có 3 gian bài trí 7 pho tượng Phật với chùa chính, 3 gian tiếp đón khách thập phương đồng thời làm nơi tu lễ, 2 gian tưởng niệm Bác Hồ, khu vườn gồm 8 ngôi tháp và cây si cổ thụ, dưới chân đồi phía Nam có giếng Hà, nơi Bác Hồ đã ngồi nghỉ vào năm 1961.

Tất cả các công trình kiến trúc nêu trên đều là loại nhà cấp 4, xây tường đầu hồi bít đốc, quá giang gối tường, là những công trình phục vụ hợp tác xã và về sau Công ty Lâm nghiệp sử dụng làm nhà làm việc. Ngoài ra còn có 2 bia đá: 1 cây hương “Hà Tiên Thiên đài bi” lập năm Chính Hòa thứ 24 (tức năm 1703) – ghi lại việc trùng tu chùa Hà, 1 tấm bia dẹt được tạo năm Quang Trung thứ 4 (1791) ghi lại sự việc nhà sư trụ trì là Tổ Tịnh Huân nguyện lập đàn tự hóa để cầu mưa cho thiên hạ, tránh được nạn hạn hán mất mùa đói kém, giải thoát tai ương cho nhân dân trong vùng; nay cứ đến ngày 1/6 âm lịch hàng năm là ngày kỵ nhật của Tổ, chúng Tăng đều tổ chức lễ giỗ Tổ trang trọng để bày tỏ sự tri ân với công đức của Tổ đã vì dân mà thăng hóa.

Thấy rõ được những giá trị và ý nghĩa lịch sử của di tích chùa Hà Tiên, để đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân trong và ngoài tỉnh, góp phần tạo động lực phát triển kinh tế văn hoá - xã hội, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã có quyết định phê duyệt quy hoạch tổng thể và quy hoạch chi tiết đầu tư xây dựng khu di tích chùa Hà Tiên với tổng điện tích gần 6 ha.

Trong đó: Diện tích đất quy hoạch khôi phục, tôn tạo khu di tích là: 49.958 m2; diện tích đất quy hoạch cho Ban trị sự Phật giáo Vĩnh Phúc là: 7.200 m2.

Dự án bao gồm các hạng mục: Khu vực I được xây dựng trên nền đất chùa cổ gồm: tam quan; tả, hữu môn; hành lang tả, hữu; tam bảo; nhà thờ tổ; nhà khách; nhà trưng bày, nhà thờ mẫu; nhà lưu niệm Bác Hồ, thảm hoa; thư viện, vườn tháp cổ, sân bậc.

Khu vực II gồm: tam quan hậu; tượng Phật thích ca thiền và hồ sen; vườn tháp; giếng ngọc; tượng Phật di lặc toạ thiền; mô hình vài ngôi chùa cổ nổi tiếng thế giới; nhà khách cư sĩ; hồ lạc tiên; tạ thuỷ lâu; thiền đình và tượng 18 vị la hán; tượng quan âm bồ tát toạ sen; bãi đỗ xe; vọng lâu; vườn cây ăn quả; vườn rau xanh; rừng măng bát độ; rừng tùng; bồn cây; tiểu cảnh; đường dạo.

Với bề dày lịch sử và tầm vóc của một di tích lịch sử văn hoá lớn, chùa Hà Tiên sau khi được xây dựng sẽ là một trung tâm du lịch tâm linh, sinh thái mới của Vĩnh Phúc; là điểm đừng chân đầu tiên của du khách trong hành trình: Vĩnh Yên, Tây...

Chùa Hà Tiên (thường được gọi là chùa Hà), thuộc xã Định Trung, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc. Chùa nằm ngay bên quốc lộ 2B từ thành phố Vĩnh Yên lên khu nghỉ mát Tam Đảo. Đây là ngôi chùa được xây dựng vào cuối thế kỷ 17, đầu thế kỷ 18. Chùa đã được công nhận và xếp hạng là di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh năm 1995. Chùa Hà vừa là nơi thờ phật, vừa là phật học đường nơi truyền bá tri thức giáo pháp cho nhiều thế hệ tăng ni, cư sĩ qua hàng trăm năm, và cũng là nơi thờ bà thánh mẫu Năng Thị Tiêu. Đặc biệt nơi đây đã từng lưu dấu của chủ tịch Hồ Chí Minh. Hiện tại những đi sản còn lại của chùa cổ là rất ít, và đang dần bị xuống cấp như: Cây hương đá, tấm bia đá hai mặt, hai con voi đá, khu vườn mộ, tháp sư và giếng ngọc. Thấy rõ được những giá trị và ý nghĩa lịch sử của di tích chùa Hà Tiên, để đáp ứng nhu cầu phục vụ tín ngưỡng của nhân dân trong và ngoài tỉnh, góp phần tạo động lực phát triển kinh tế văn hoá - xã hội của tỉnh. UBNĐ tỉnh Vĩnh Phúc đã có quyết định phê duyệt quy hoạch tổng thể và quy hoạch chi tiết đầu tư xây dựng khu di tích chùa Hà Tiên với tổng điện tích gần 6ha. Trong đó: Diện tích đất quy hoạch khôi phục, tôn tạo khu di tích là: 49.958m2. Điện tích đất quy hoạch cho Ban trị sự Phật giáo Vĩnh Phúc là: 7.200m2. Dự án bao gồm các hạng mục: Khu vực I: Xây dựng trên nền đất chùa cổ gồm: Tam quan; tả, hữu môn; hành lang tả, hữu; Tam Bảo; Nhà Thờ Tổ; Nhà khách; Nhà Trưng bày, Nhà Thờ Mẫu; Nhà Lưu niệm Bác Hồ, Thảm hoa; Đất dự kiến xây dựng Thư viện, Vườn Tháp cổ, Sân bậc. Khu vực II: Gồm: Tam quan hậu; tượng phật Thích ca Thiền + hồ sen; Vườn tháp; giếng ngọc; tượng phật Di lặc toạ Thiền; MÔ hình vài ngôi chùa cổ nổi tiếng thế giới; Nhà khách cư sĩ; HỒ lạc tiên; Tạ Thuỷ lâu; Thiền đình và Tượng 1 8 vị La Hán; Tượng Quan âm BỒ tát toạ sen; Bãi đỗ xe; Vọng lâu; Vườn cây ăn quả; Vườn rau xanh; Rừng măng Bát độ; Rừng Tùng; Bồn cây; Tiểu cảnh; Đường dạo các loại. Khu vực Ban trị sự Hội phật giáo tỉnh (Nơi làm việc hội họp của các tăng ni, phật tử trong tỉnh). Ngày 12/3/2005, Giáo hội phật giáo Việt Nam tỉnh Vĩnh Phúc đặt viên đá đầu tiên xây dựng, khôi phục tôn tạo khu di tích lịch sử văn hoá chùa Hà, với tổng nguồn vốn lên tới trên 60 tỷ. Nguồn vốn thực hiện dự án được lấy từ hai nguồn: Ngân sách nhà nước hỗ trợ hàng năm theo kế hoạch đầu tư, và nguồn vốn huy động hợp pháp của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Hiện tại một số hạng mục của dự án thuộc giai đoạn 1 đã hoàn thành, và đưa vào hoạt động như: Nhà tổ, Nhà thờ Quốc mẫu, Lầu Quan âm, Thư viện, Chùa Tam Bảo vừa tiến hành lễ đặt nóc vào ngày 9/9/2008 tức ngày 10/8 năm Mậu Tý. Dự kiến giai đoạn một sẽ được hoàn thành vào năm 20/0. Trong giai đoạn 2 sẽ tiến hành dựng một pho tượng Di Lặc cao 17m bằng đá, xung quanh tượng có mô hình các ngôi chùa nổi tiếng trên thế giới. Dự kiến sau khi hoàn thànhgiai đoạn 1 sẽ tiếp tục tiến hành giai đoạn 2. Với một bề dày lịch sử, với tầm vóc của một di tích lịch sử văn hoá lớn, chùa Hà Tiên sau khi được xây dựng song sẽ là một trung tâm đu lịch tâm linh, sinh thái lớn của Vĩnh Phúc; là điểm đừng chân đầu tiên của du khách trong hành trình: Vĩnh Yên, Tây...

Chùa Hà Tiên ở phố Chùa Hà, thành phố Vĩnh Yên, trên trục đường 2B đi Tam Đảo. Diện tích khuôn viên rộng 6,2ha. Chùa Hà Tiên được xây dựng từ năm Quý Mùi (1703), niên hiệu Chính Hoà thứ 24, đời vua Lê Hy Tông Duy Hiệp. Khuôn viên cổ này còn 5 cây bảo tháp, loại 3 tầng. Riêng Tháp Sư tổ được cây đa hơn 300 tuổi phủ rễ, bọc kín gần như cả 4 phía. Ngày 13/12, năm Ất Dậu, tức là ngày 20/01/2006, chùa đươc khởi công trùng quang lại để có quy mô hoành tráng và to đẹp hơn giữa lòng thành phố. Qua cổng Tam quan từ phía Đông Nam tới tả hữu môn, vòng quanh hành lang tới Tam Bảo, kiến trúc không gian mô phỏng toà Bảo tháp 3 tầng. Từ sân lên đến hiên chùa, phải trèo qua 9 bậc thềm, gọi là “Cửu trùng”. Mái chùa uốn cong 4 góc, trên nóc có “Lưỡng long triều nguyệt”. Phía sau là nhà thờ tổ, đối xứng hai bên có nhà tiếp khách và phòng trưng bày. Các công trình khác bao gồm: thư viện, trai đường, vườn tháp, giếng ngọc... Phật đường và nhà Mẫu cao lồng lộng, uy nghi, thể hiện sự vĩnh cửu và quảng bá, thanh tĩnh và thiêng liêng.

Mặt tiền sảnh là toàn bộ cánh cửa bức bàn bằng gỗ tứ thiết, chạm trổ rất công phu. Phía trên cửa đặt chấn song con tiện. Bên dưới tạc phù điêu tứ quý cách điệu. Ván bưng áp mái, chạy suốt mặt tiền đại điện, có 5 khuôn chữ lớn, nét khắc tinh xảo và mẫu mực. Ba mặt tiền sảnh, tả vu và hữu vu chùa đều có hành lang và dựng cột đá lập phương liền khối, chạm trổ hoa văn uyển chuyển. Dưới chân cột có ghi tên người công đức một cách khiêm tốn. Cả 10 cột đá đều khắc câu đối. Cung Thánh Mẫu có 3 bậc thềm rải rộng. Ngoài tiền sảnh có 2 câu đối ở 4 cột 2 gian giữa. Chữ khắc lối khải thư, chân phương mà mềm mại.

Chùa Hà Tiên xứng đáng là một đại danh lam của thành phố Vĩnh Yên,...