Tháp Cổ Bình Thạnh — Attraction in Xã Phước Bình

THÁP CỔ VĂN HÓA ÓC EO Hôm rồi trên đường từ thành phố Tây Ninh về lại Sài Gòn, chúng tôi ghé thăm tháp trên 1000 năm tuổi Bình Thạnh tại ấp Bình Phú, xã Bình Thạnh, huyện Trảng Bàng, một kiệt tác kiến trúc thuộc nền văn hóa Óc Eo của vương quốc cổ Phù Nam. Theo các nhà khoa học thì Bình Thạnh là một trong ba tháp còn sót laị khá nguyên vẹn của nền văn hóa Óc Eo bên cạnh tháp Chóp Mạt ở Tân Biên Tây Ninh và tháp Vĩnh Hưng ở Vĩnh Lợi Bạc Liêu. Óc Eo là tên địa điểm khảo cổ ở Thoại Sơn An Giang, nơi lần đầu phát hiện ra dấu tích nền móng nhà cửa, đền đài, thương cảng, đồ trang sức , đồ gốm, tượng…của vương quốc Phù Nam(Funan). Các nhà khoa học lấy tên Óc Eo đặt tên cho nền văn hóa cổ đại này. Lịch sử xác nhận vương quốc Phù Nam tồn tại từ thế kỷ thứ 1 đến thế kỷ thứ 7 trên vùng đất ven biển bán đảo Mã Lai, Thái Lan, Cambodia và Nam Bộ . Từ nửa cuối thế kỷ thứ 7, Phù Nam bị người Khmer của tiểu quốc Chân Lạp(Chenla)khuất phục để lập nên vương quốc Chân Lạp tồn tại cho đến thế kỷ 17. Tại địa bàn Cambodia gọi là “Lục Chân Lạp” được chú ý xây dựng phát triển còn vùng châu thổ sông Mekong ngập nước gọi là “Thủy Chân Lạp” thì bị hoang hóa, dân cư thưa thớt.Từ thập niên đầu thế kỷ 17, Chân Lạp suy tàn và vùng đất Thủy Chân Lạp tức Nam Bộ về với Đại Việt. Như vậy vùng đất Nam Bộ xưa kia thuộc nền văn hóa Óc Eo của vương quốc Phù Nam cổ đại. Dấu tích còn lại của nền văn hóa này phát lộ ở Óc Eo, các tháp cổ Bình Thạnh, Chóp Mạt ở Tây Ninh, Vĩnh Hưng ở Bạc Liêu, di tích Bờ Lũy-Chùa Lò Gạch Trà Vinh, đền thần mặt trời ở Đồng Tháp Mười…và thánh địa Cát Tiên ở Lâm Đồng Nam Tây Nguyên. Tại thánh địa Cát Tiên, các nhà khoa học đã phát hiện thấy hàng loạt dấu tích đền, tháp, lò gạch, tượng, linga, yoni… có niên đại khoảng thế kỷ thứ 4 tức thời kỳ đầu phát triển của vương quốc Phù Nam hoặc cũng có thể thuộc một tiểu quốc nào đó ở khu vực này. Trở lại với tháp cổ Bình Thạnh nằm trên một khu đất nhiều cây cổ thụ giữa cánh đồng lúa chin vàng đang vào vụ gặt và những vạt thuốc lá xanh tốt như ngoài Tiên Lãng Hải Phòng. Tháp có dáng dấp như các tháp Chăm ở thánh địa Mỹ Sơn Quảng Nam bên cạnh một tháp đã xụp đổ chỉ còn lại phần móng. Trong khuôn viên tháp còn có đình thần Bình Thạnh được xây dựng khoảng hơn 40 năm về trước. Nhân chuyến đi Tây Ninh, ghé thăm tháp cổ Bình Thạnh, xin chia sẻ đôi điều học được về lịch sử văn hóa Óc Eo của vương quốc Phù Nam cổ đại từng tồn tại trên mảnh đất Nam Bộ của...

THÁP CỔ BÌNH THẠNH

Hôm vừa rồi Phong về Tây Ninh không phải để du lịch mà cũng về có một ngày, một đêm nên cũng chẳng đi đâu. Chỉ là sáng hôm đó đi lang thang cho khuây khỏa, mở google maps ra xem ở gần mình có gì thì Phong vô tình nhìn thấy cái tên "Tháp cổ Bình Thạnh" và tò mò tìm tới. Thú thực là Phong có hơi sợ khi thấy nơi đây rất vắng vẻ mà Phong thì lại lang thang một mình như mọi khi. Vậy nên Phong chỉ định chụp vài tấm ảnh rồi ra về. Rất may là sau đó có ba dì cháu mặc áo dài đến chụp hình nên Phong cũng tạm vững tâm mà nán lại ngắm nghía kĩ hơn.

Nhìn chung thì tòa tháp này mang kiến trúc Óc Eo với mái bằng và vuông vức chứ không phải chóp cong giống như kiến trúc Champa (vài người bạn xem hình của Phong vẫn lầm tưởng đó là tháp Chăm). Điều đó cho thấy nên văn minh Óc Eo đã từng vươn xa tới tận đất Tây Ninh chứ không chỉ nằm ở gần cuối của miền Tây Nam Bộ.

Tháp được xây trên nền hình vuông, với ba cửa giả và một cửa thật, cánh cửa thật nhìn về hướng đông để đón mặt trời mọc. Mỗi cửa lại có một số phù điêu trạm nổi khác nhau ở hai bên (chứ không phải là cả bốn cửa đều được trang trí giống nhau như nhiều người lầm tưởng). Điều làm Phong chú ý là bên trong tháp chỉ có Yoni chứ không hề có Linga. Nhìn sang phế tích phía bên cạnh Phong đã chợt nghĩ rằng có thể Linga đã từng được thờ trong đó để cả hai trở thành một cặp. Nhưng nghĩ lại thì Phong thấy không hợp lí vì Linga và Yoni vẫn được để chung ở các công trình khác cơ mà. Về xem lại các hình do người khác chụp trước đó thì Phong thấy có Linga ở trong tháp. Nhưng bây giờ thì nó ở đâu rồi? Phong cũng không biết nữa...

Tuy nhiên, cả Linga lẫn Yoni có lẽ đều chỉ là đồ phục dựng bởi vì trông chúng còn quá mới so với niên đại của tháp. Đồng thời, Phong cũng không khó để nhận ra phần trên của tháp được làm từ mới có kĩ thuật kém hơn nhiều so với lớp gạch cổ ở phía dưới của...

This is a great place to go if you are visiting Tay Ninh Province. To access the tower, you should pass through a small road that’s wide enough for just one car to pass through. And OH GOD. The tower was shining in the afternoon sun. It even got more interesting to visit when I learned that IT WAS BUILT FROM A PERIOD FROM THE 8TH CENTURY TO THE 9TH CENTURY?!?!?!?! Overall, an interesting place to go in Tay Ninh Province. HIGHLY RECOMMENDED TO VISIT IF YOU...