Sanctuary of the Egyptian Gods (at Brexiza) — Attraction in Municipality of Marathonas

Προσεγμένος αρχαιολογικός χώρος με εξυπηρετικό προσωπικό. Με το ίδιο εισιτήριο μπορείς να επισκεφθείς τον Τύμβο των Αθηναίων Μαραθωνομάχων, το Πρωτοελλαδικό Νεκροταφείο, καθώς και το Αρχαιολογικό Μουσείο το οποίο συστεγάζει το μεσοελλαδικό νεκροταφείο και τον Τύμβο των Πλαταιέων Μαραθωνομάχων.

Το Ιερό των Αιγυπτίων Θεών χτίστηκε από τον Ηρώδη τον Αττικό περίπου το 160μΧ. Επέλεξε τον Μαραθώνα για την ίδρυση του ιερού γιατί ήταν ο τόπος καταγωγής και διαμονής του. Πιθανόν το συγκρότημα να βρισκόταν μέσα στα όρια του κτήματος που κατείχε στην περιοχή.

Στον σύγχρονο αρχαιολογικό χώρο περιλαμβάνεται ένα εκτεταμένο συγκρότημα ιερού αφιερωμένου σε Αιγύπτιους θεούς και πολυτελούς λουτρού (βαλανείου) το οποίο λειτούργησε μέχρι και τον 4ο αιώνα, καθώς και τη μεγάλη ελλειψοειδή δεξαμενή νοτιότερα.

Το ιερό ήταν χτισμένο σε τεχνητή νησίδα μέσα στο Μικρό Έλος και τα παλιότερα χρόνια αποκαλούνταν "Νησί". Το 1792, σχέδιο του Γάλλου πρόξενου στην Αθήνα, Λουί Σ. Φωβέλ, αποτυπώνει αρχαία ερείπια πάνω σε νησίδα στο Έλος.

Το ιερό ήταν αφιερωμένο στον Σάραπι, εξελληνισμένη μορφή του θεού Όσιρι, κι εκεί τελούνταν οι μεγάλες εορτές του Σάραπι και της Ίσιδας, ενώ λατρευόταν, επίσης, ο γιος τους Ώρος.

Το κυρίως ιερό περικλείει ορθογώνιος περίβολος (60,50x64,60 μ.) με τέσσερις εισόδους, μια στο μέσον κάθε πλευράς. Οι είσοδοι, που μιμούνται αιγυπτιακούς πυλώνες, σχηματίζονται από δύο ορθογώνιους πύργους, ανάμεσα στους οποίους διατηρούνται μαρμάρινες βαθμίδες και το κατώφλι.

Στην εξωτερική και εσωτερική όψη κάθε πυλώνα, το άνοιγμα πλαισιωνόταν από ζεύγος αγαλμάτων σε υπερφυσικό μέγεθος, πάνω σε βάσεις. Το ένα ήταν ανδρικό, στον τύπο των αγαλμάτων των Φαραώ, και το άλλο γυναικείο. Απεικονίζεται η θεά Ίσις σε διάφορους τύπους, π.χ. ως Δήμητρα κρατώντας στάχυα ή ως Αφροδίτη κρατώντας τριαντάφυλλα. Σώζονται τρία ζεύγη αγαλμάτων, που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα, καθώς και βάσεις. Αντίγραφα των αγαλμάτων έχουν τοποθετηθεί στις αντίστοιχες βάσεις τους.

Από τους τέσσερις πυλώνες πλακόστρωτες οδοί οδηγούν στο κέντρο του ιερού, το οποίο καταλαμβάνει βαθμιδωτή κατασκευή, πάνω σε ορθογώνιο άνδηρο. Το άνδηρο περιβάλλεται από διάδρομο. Οι πλακόστρωτες οδοί καταλήγουν στην εξωτερική πλευρά του διαδρόμου, σε μία υπερυψωμένη κατασκευή-εξέδρα, όπου ανέβαινε κανείς με μια κλίμακα.

Δεξιά και αριστερά των εξεδρών υπάρχει από ένα δωμάτιο, πιθανώς βοηθητικό του ιερού. Σε δύο από τα δωμάτια βρέθηκε μαρμάρινο άγαλμα Ίσιδας, αιγυπτιάζουσα Σφίγγα, υπερμεγέθεις λύχνοι με ανάγλυφη παράσταση Σάραπι και Ίσιδας καθώς και μαρμάρινα γεράκια που συμβολίζουν τον θεό Ώρο.

Έξω από τον ανατολικό πυλώνα διαμορφώνεται μεγάλος αύλειος χώρος, προσιτός από μνημειώδες πρόπυλο στην ανατολική πλευρά, απέναντι από τον πυλώνα. Η αυλή περιβάλλεται στις τρεις πλευρές από στοά. Στα νότια ανοίγονται βοηθητικοί χώροι.

Το κέντρο της λατρείας φαίνεται ότι ήταν η βαθμιδωτή κατασκευή. Σύμφωνα με επιγραφή το ιερό ενδέχεται να ήταν αφιερωμένο στο Σάραπι, εξελληνισμένη μορφή του αιγυπτιακού θεού Όσιρι. Κυρίαρχη θέση έχει η Ίσιδα, σύντροφος του Όσιρι, ενώ συλλατρευόταν ο γυιός τους Ώρος. Η λατρεία των αιγυπτιακών θεοτήτων υιοθετήθηκε σταδιακά στον ελληνικό χώρο από τις τελευταίες δεκαετίες του 4ου αι.π.Χ. και κέρδιζε...

Εάν κάνετε την βόλτα σας στην παραλία της Νέας Μάκρης αξίζει να μπείτε να δείτε το Αιγυπτιακό ιερό που κατασκεύασε ο Ηρώδης ο Αττικός σε αυτό το σημείο το 160 μ.χ., καθώς στον Μαραθώνα βρισκόταν η έπαυλη του. Η είσοδος είναι ελεύθερη, εκτός καθημερινές εκτός Τρίτης. Λίγοι επισκέπτες συνήθως τουρίστες απο το ξενοδοχείο που βρίσκεται δίπλα και επάνω σε μέρος του ιερού...

Ο Ηρώδης άνθρωπος με τεράστια περιουσία και κύρος θέλησε να αντιγράψει τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό, ο οποίος είχε ανεγείρει Σαραπείο σε τεχνητή νησίδα στην έπαυλή του στο Tivoli, έξω από τη Ρώμη, αντιγράφοντας το Σαραπείο που βρισκόταν στην πόλη Κάνωπο, στο Δέλτα του Νείλου.

Το ιερό έχει τέσσερις εισόδους σε σχήμα ορθογώνιου Σταύρου συμβολίζοντας τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και τα τέσσερα στοιχεία της φύσης. Οι είσοδοι, που μιμούνται Αιγυπτιακούς πυλώνες, σχηματίζονται από δύο ορθογώνιους πύργους, ανάμεσα στους οποίους διατηρούνται μαρμάρινες βαθμίδες και το κατώφλι.

Πριν την είσοδο λεκάνες νερού για κάθαρση και καθαγιασμό. Στο κέντρο υπάρχει μικρή Αιγυπτιακή πυραμίδα. Σε κάθε είσοδο (πρόπυλο) υπάρχει από ένα ζεύγος της Ίσιδος και του Οσίριδος, που αντιστοιχούν στην Θεά Δήμητρα και τον Θεό Διόνυσο. Σε κάθε είσοδο πρόπυλο υπάρχει ένα άγαλμα της Ίσιδας με την ίδια ενδυμασία, με κυματοειδείς βοστρύχους αλλά με διαφορετικά σύμβολα.

Μια μικρογραφία πυραμίδας στο κέντρο του ιερού, το οποίο στην αρχαιότητα ηταν νησίδα.

Στο νότιο πρόπυλο η Ίσιδα φοράει βασίλειο με ουραίο και κρατάει στάχυα απεικονίζεται ως Ίσιδα-Δήμητρα, η προστάτιδα της γεωργίας ενώ στο δυτικό ως Ίσιδα-Αφροδίτη επειδή κρατάει σε κάθε χέρι από τρία τριαντάφυλλα το φυτό της Αφροδίτης.

Αντίθετα, στο βόρειο δεν γνωρίζουμε την ιδιότητα της, καθώς σώζεται από την οσφύ και κάτω και κρατάει κυλινδρικά αντικείμενα για τα οποία δεν γνωρίζουμε τον συμβολισμό. Τέλος, στο ανατολικό πρόπυλο δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα άγαλμα της Ίσιδας, αλλά υποθέτουμε ότι θα πρέπει να υπήρχε και σε αυτό το πρόπυλο.

Το άγαλμα του Όσιρι, ύψος 2,40μ μιμείται τη στάση των Aιγυπτιακών αγαλμάτων έχοντας τα χέρια κολλημένα στα πλευρά, τον πεσσό στο πίσω μέρους ενώ το ένα πόδι με ελαφριά κίνηση προς τα εμπρός το αριστερό σκέλος προβάλλει σε ιερατική κίνηση βαδίσματος, ενώ στα χέρια του κρατάει από ένα κοντό κυλινδρικό αντικείμενο.

Όσον αφορά την ενδυμασία του, το άγαλμα είναι ενδεδυμένο με επίσημο ένδυμα Φαραώ και στο κεφάλι φέρει κάλυμμα με βασιλικό ουραίο και το διπλό διάδημα της Άνω και Κάτω Αιγύπτου.

Από τους τέσσερις πυλώνες πλακόστρωτες οδοί οδηγούν στο κέντρο του ιερού, το οποίο καταλαμβάνει βαθμιδωτή πυραμοειδή κατασκευή, πάνω σε ορθογώνιο άνδηρο. Το άνδηρο περιβάλλεται από διάδρομο. Σύμφωνα με επιγραφή το ιερό ενδέχεται να ήταν αφιερωμένο στο Σάραπι, εξελληνισμένη μορφή του Αγυπτιακού θεού Όσιρι. Κυρίαρχη θέση έχει η Ίσιδα, σύντροφος του Όσιρι, ενώ συλλατρευόταν ο γυιός τους Ώρος.

Η λατρεία των Αιγυπτιακών θεοτήτων υιοθετήθηκε σταδιακά στον Ελληνικό χώρο από τις τελευταίες δεκαετίες του 4ου αι.π.Χ. και κέρδιζε συνεχώς έδαφος. Στο τέμενος θα τελούνταν οι μεγάλες εορτές της Ίσιδας και του Σάραπι, κυριότερες των οποίων κατά τους...

Unfortunately, couldn't even enter the place! Although it closes at 15:30 and last visitors can enter no later than at 15:10 on weekends at least...while arriving there at 15:00 the gate was closed...after a short walk...on our way back at around 15:25...we spotted some people inside and along with other tourists at the gate went again to check the information at the entrance...suddenly...a blond lady (guard) jumped out from her office and started yelling at all of us...telling us what is that we did not get from the operating hours, that next time SHE HOPES we will pay a greater attention to the information ....and what is the reason for us walking around all the time anyways...very unprofessional and rude behavior People felt uncomfortable a lot without actually understanding the reason for which they have been treated like that. Hope nobody else will experience such an anembarrassing moment....really...