Robert KrawczykRobert Krawczyk
Latarnia morska na Helu (w Helu) to jedna z 17 latarni morskich zlokalizowanych na polskim wybrzeżu Bałtyku. Każda z tych budowli jest na swój sposób fascynująca, niepowtarzalna i wzbudzająca ciekawość. Większość z nich jest udostępniona dla zwiedzających, i większość z nich miałem okazję oglądać osobiście, w tym niektóre kilkukrotnie. Latarnie morskie są znakami nawigacyjnymi, wysyłającymi sygnały świetlne o określonej charakterystyce, czasami również sygnały radiowe (radiolatarnie) oraz dźwiękowe (buczki – podczas mgły). Wszystkie te sygnały mają ułatwiać nawigację i zabezpieczać żeglugę statków, które znajdują się w zasięgu świecenia latarni. Warto też wiedzieć, że latarnie morskie budowane są w sposób umożliwiający wykorzystywanie budowli do nawigacji w dzień poprzez – poprzez różnorodność konstrukcji, sposobu malowania itd., co ułatwia ich dzienną identyfikację.
Latarnia w Helu położona jest na końcu Mierzei Helskiej, jest kolejną budowlą wzniesioną w roku 1942 na miejscu poprzedniej, budowanej w latach 1806-1826 i wysadzonej przez wojsko polskie 16 września 1939 roku, podczas obrony Helu, dla utrudnienia celowania artylerii hitlerowskiej. Jest to budowla w kształcie ośmiobocznej (ośmiokątnej), zwężającej się ku górze wieży o wysokości 41,5 metra, zbudowana z czerwonobrunatnej licowanej cegły. Charakterystyka światła – światło izofazowe, okres 10 sekund: światło 5 s, przerwa 5 s. Zasięg światła wynosi 18 mil morskich. Na szczyt prowadzą kręte schody betonowe, po wejściu można podziwiać Zatokę Gdańską, Hel, Jastarnię, a także np. nieczynną latarnię morską na Górze Szwedów. Z latarnią związana jest historia latarnika Maya, który zginął w grudniu 1910 roku po wybuchu prochów podczas oddawania strzału z armaty – na początku XX wieku używano armat do nadawania sygnałów mgłowych. Obok latarni na kamiennym postumencie znajduje się tablica pamięci latarnika. Na ścianie latarni zaś umieszczono tablicę upamiętniającą wizytę Marszałka Józefa Piłsudskiego w tym miejscu w dniu 1 lipca 1928 roku. Przy latarni znajdują się kramy z pamiątkami. Punkt obowiązkowy do zwiedzania podczas pobytu na Helu, warty zobaczenia.
Sławomir RokoszSławomir Rokosz
Pierwszą latarnię morską na Helu wybudowano już w roku 1826, a jej otwarcie miało miejsce 1 sierpnia 1827 roku. Wieża latarni miała przekrój okrągły, o wysokości 42 metrów. Była ona zasilana olejem rzepakowym. W przypadku niepogody w Helu oddawano co cztery minuty strzały z armaty. W 1910 roku podczas takiego wystrzału nastąpiła eksplozja prochu, w wyniku której zginął latarnik May. Wcześniej, około roku 1905 zbudowano na wieży maszt do dawania sygnałów flagowych.
W 1926 zainstalowano tam lampę naftową (palnik Arganda) z czterema soczewkami. W 1929 latarnię otynkowano i pomalowano w biało-czerwone pasy. W 1938 zainstalowano na latarni żarówkę elektryczną o mocy 3000 W. W czasie obrony Helu (1939) latarnia została wysadzona w powietrze 19 września 1939 przez polskich saperów, dla utrudnienia celowania niemieckiej artylerii. W 1942, w czasie okupacji niemieckiej, latarnię odbudowano. W 2001 latarnia przeszła remont.
Latarnię z 1942 roku wybudowano około 10 metrów na południowy wschód od fundamentu pierwszej latarni z lat 1826–1939. Do czasu remontu z 2001 roku, miejsce po fundamencie starej latarni było oznaczone kwietnikiem w betonowym murku, o zarysie fundamentu starej latarni, na trawniku przed nową latarnią. W ramach remontu w 2001 roku usunięto kwietnik, prowadząc przez niego nowy chodnik z kostki betonowej. Oznaczenia śladu po fundamencie latarni z 1826 roku wysadzonej w 1939 roku nie zachowano.
1 lipca 1928 latarnię odwiedził marszałek Józef Piłsudski, co upamiętnia tablica wmurowana w ścianę latarni 1 lipca 1999 roku przez stowarzyszenie "Przyjaciele Helu"
Jedyny minus to brak wyjścia na zewnątrz, ale i tak warto wejść :)
Pawel Szymon KowalczykPawel Szymon Kowalczyk
Światła i latarnie, zwane w j. kaszubskim „blizami”, pozwalały żeglarzom bezpiecznie ominąć Półwysep Helski i znajdujące się przy jego brzegu mielizny. Początkowo palono ogień na wydmach, a następnie na wieży helskiego kościoła. W 1647 r. na pd. od miasta zbudowano pierwszą, drewnianą latarnię, w kształcie żurawia studziennego, podtrzymującego kosz z palącym się węglem. Latarnia ta była kilkakrotnie niszczona i odbudowywana. W 1806 r. rozpoczęto budowę latarni murowanej, ukończoną w 1826 roku. Budowlę usytuowano na krańcu wysokiej wydmy, wyposażono w lampy Arganda i światło zmienne. Obok zbudowano stację sygnałów mgłowych, z dwiema armatami do oddawania wystrzałów ostrzegawczych w czasie złej widoczności. Przypuszczalnie w poł. XIX w. zbudowano zachowane do dzisiaj budynki mieszkalno-gospodarcze dla dwóch latarników i ich rodzin. W 1926 r. w latarni zainstalowano nowy system świetlny z lampą naftową i pończoszką żarową, umieszczoną w soczewce Fresnela. W 1938 r. wprowadzono światło elektryczne. W latach 20. zbudowano nowoczesną syrenownię z sygnalizacją mgłową. We wrześniu 1939 r. obrońcy Helu wysadzili ze względów strategicznych latarnię w powietrze. W 1942 r. obok fundamentów wysadzonej latarni wzniesiono latarnię istniejącą do dzisiaj. W 1957 r. postawiono obok maszt sygnalizacyjny radiolatarni. W 1989 r. na laternie zainstalowano radar. Obecnie latarnia jest nadal czynna. Emituje światło białe, izofazowe (światło i przerwa po 5 s.), o zasięgu 17 Mm.
[Fragment opracowania Beaty Dygulskiej, OT NID w Gdańsku, 05.05.2015 r.]
See more posts
Learn more insights from Wanderboat AI.
&promo_pic=/hotel-sample/coolest.webp)
