Blue Mosque — Attraction in Tabriz

عمارت مظفریه معروف به مسجد کبود (ترکی آذربایجانی: گؤی مسجید) یا مسجد جهانشاه، از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به دوران حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است. مادام ژان دیولافوا، مهندس راه و ساختمان و باستان‌شناس فرانسوی که همراه همسرش از سوی دولت فرانسه برای انجام کاوش‌های باستان‌شناسی به ایران سفر کرده بود، در کتاب خود از این مسجد با نام مسجد آبی تبریز (فرانسوی: La Mosquée bleue de Tauris‎) نام برده‌است. نام اصلی این بنا به آنچه در وقف‌نامه و شناسنامه‌ی این بنا آمده، عمارت مظفریه است (عمارت المبارکه المظفریه) این مسجد طبق کتیبهٔ سردر آن، در سال ۸۴۵ خورشیدی و در زمان سلطان جهانشاه، مقتدرترین حکمران سلسلهٔ قراقویونلو و به دستور دختر او، صالحه خانم بنا شده‌است. پاسکال کوست در گذشته از این مسجد با نام مسجد سنی و مسجدی که شیعیان تمایلی به استفاده از آن ندارند، یاد شده‌است. کتیبه‌ای کاشی‌کاری سردر اصلی مسجد کبود به سال ۸۷۰ (قمری) برابر با ۱۴۶۶ میلادی و ۸۴۵ خورشیدی نصب شده‌است. این کتیبه و دیگر کتیبه‌های سردر مسجد، به خط نعمت‌الله البواب خوشنویس مشهور سدهٔ نهم است و سرکاری و نظارت بر ساخت آن با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده‌است. بعد از فتح تبریز در اواخر سال ۸۷۵ هجری قمری برابر با ۸۵۰ خورشیدی و ۱۴۷۱ میلادی، کاشی‌کاری‌هایی بر روی دیوار بیرونی مسجد با نام خلفای راشدین انجام شد که هنوز هم وجود دارند، و این مطلب با توجه به سنی بودن اوزون حسن صحت دارد. در زمین‌لرزه‌ی سال ۱۱۵٨ خورشیدی (۱۷۸۰ میلادی) آسیب فراوانی به مسجد وارد آمد و در اثر این زمین‌لرزه، گنبدهای مسجد فرو ریخت. مرمت این بنا زمانی آغاز شد که پیش از دو قرن به صورت مخروبه‌ای در گوشه‌ای از شهر باقی مانده بود. درنهایت با همیاری گروهی از هنرمندان، مقدمات بازسازی آن فراهم شد. در این مرمت، آن قسمتی که همواره هدف اصلی و اساسی مرمت است زیر کاری و سفیدکاری شد طرح‌ها و کتیبه‌ها و نقش و نگارها نیز بازآفرینی شدند و بر روی دیوار جای گرفتند. اطراف خطوط بعد از شیار زنی رنگ آمیزی شد و در انتنها با لایه پارالویید ثابت شد.

از سال ۱۳۷۶مرمت نقش و نگارها و از سال ۱۳۷۷ مرمت کتیبه‌ها آغاز شده‌است. در شبستان اصلی نیز چهارپایه کتیبه‌های هفت پایه تکمیل و دوباره نویسی شد. حالا طرح‌های گره بندی اضلاع طرح‌های لچک و ترنج چهارگوشه شبستان و کتیبه‌های فوقانی لچک و ترنج مراحل نهایی مرمت را می‌گذرانند. کاشی‌های شش گوشه لانه زنبوری به کار رفته در شبستان کوچک نیز به صورت نقاشی مرمت شده‌اند مابقی کار به صورت کادربندی انجام می‌شود. خرابه‌های مسجد برای بیش از ۱۵۰ سال بدون تعمیر باقی ماند تا آنکه با سال ۱۳۱۸ تعمیرات و دوباره‌سازی مسجد به منظور حفاظت و بازسازی بخش‌های باقی‌مانده شامل طاق‌ها و پایه‌ها آغاز شد. در ۱۳۵۵ کارهای ساختمانی آن به اتمام رسید بازسازی گنبد اصلی و گنبد کوچک با طرح و استادکاری استاد محمدرضا معماران بنام انجام شد. بازسازی کاشیکاری داخلی و خارجی همچنان ادامه دارد. مسجد کبود با تنوع و ظرافت کاشی‌کاری و انواع خطوط به‌کاررفته در آن و به ویژه به دلیل رنگ لاجوردی کاشی‌کاری‌های معرق آن به «فیروزهٔ اسلام» شهرت یافته‌است. سبک معماری این بنا به شیوه آذری است.[۱۰] صحن بزرگ مسجد مربع شکل است که حوضی برای وضو در آن قرار داشت و شبستانهایی نیز جهت پناهگاه مستمندان، و درس خواندن در آن وجود داشته‌اند.[۱۱]

بنای اصلی مسجد کبود بنایی آجری است. این بنا دارای گنبد اصلی و گنبد جنوبی است که بر روی صحن بزرگ و صحن جنوبی کوچک‌تر واقع شده‌اند. بنا دارای هفت گنبد کوچکتر است که سقف شبستان‌های شرقی و غربی و ورودی مسجد را پوشانده‌اند. در ساختمان گنبدهای مسجد کبود از هیچ سازه‌ای استفاده نشده‌است همین کار بازسازی گنبدها را با مشکل مواجه نموده‌بود چه معماران معاصر از چگونگی طراحی و ساخت گنبد بدون سازه مسجد آگاهی نداشتند. مشکل بازسازی سرانجام با طرح استاد معماران بنام حل شد و بنا مجدداً بدون استفاده از سازه بازسازی گردید. بنای مسجد شامل صحن اصلی یا صحن بزرگ است که به شکل مربع و در زیر گنبد اصلی واقع شده‌است. بنای مسجد شامل یک صحن کوچک نیز است که در قسمت جنوبی مسجد و زیر گنبدی کوچکتر واقع است. در جنوبی‌ترین قسمت مسجد (در جنوب صحن کوچک) سردابه‌ای وجود دارد با دو مقبره که در هنگام بازسازی مسجد کشف شده‌اند و تصور می‌شود این دو مقبره متعلق به جهانشاه و دخترش باشند. در حیاط مسجد در شمال و شرق رواق‌هایی وجود دارد که اخیراً به بقایایی مسجد افزوده شده‌اند. کاشی‌کاری‌های ایوان ورودی مسجد که با کاشی‌کاری‌های معرق تزئین شده‌است، کتیبه‌ای دارد به خط رقاع که به سال ۸۷۰ (قمری) نصب شده‌است. این کتیبه و دیگر کتیبه‌های سردر مسجد به سبک خط کوفی و ثلث می‌باشند و خطاطی آن‌ها توسط نعمت‌الله البواب خوشنویس سده نهم...

The Blue Mosque (Masjid-e-Kabud) in Tabriz, Iran, is one of the most iconic and historically significant mosques in the country. Built in the 15th century during the reign of the Kara Koyunlu dynasty, the mosque is renowned for its stunning tile work, particularly its blue and turquoise tiles that give the mosque its name.

Although much of the mosque was damaged in an earthquake in the 18th century, the remnants of its architectural splendor continue to captivate visitors. The mosque features an impressive iwan (arched hall), a large dome, and intricately decorated walls, showcasing the exquisite artistry of the Safavid period. The use of glazed tiles, calligraphy, and geometric patterns within the mosque is a fine example of Islamic art and Persian architectural style.

The Blue Mosque was originally built as a place of worship, but over the centuries, it has also served as a cultural and historical symbol of Tabriz. Despite the damage it has endured, the mosque remains a major landmark in the city and an important part of Iran’s cultural and religious heritage.

Today, the mosque is a popular tourist destination, drawing visitors who come to admire its beauty, history, and the craftsmanship...

The Blue Mosque of Tabriz – A Stolen Piece of the Sky! Kabud Mosque (Blue Mosque), where shattered turquoise tiles whisper tales of Tabriz’s golden age. Built in 1465, this 15th-century masterpiece was once a kaleidoscope of cobalt blues and emerald greens—until earthquakes left it "half-ruined, half-eternal." Today, its surviving mosaics glow like scattered sapphires, while the reconstructed sections pay homage to its lost grandeur.

Locals call it The Turquoise of Islam and when sunlight hits those remaining tiles, you’ll see why. Don’t miss the haunting beauty of its unfinished domes and the hidden "Night Sky" mihrab, where stars seem to twinkle in the calligraphy.

A must-see: Where history’s wounds shine brighter than perfection. Visit at sunset—the fading light makes...