သမိုင်းဝင် အိမ်တော်ရာစေတီ နှစ်ဆူ ▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄ ▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲
မောင်သာ(ရှေးဟောင်းသုတေသန)
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွှေဆံတော်၊ ရွှေစည်းခုံစသည်ဖြင့် ထင်ရှားသော ဘွဲ့မည်တူရှေး ဟောင်းစေတီများ ရှိကြသည့်အနက် အိမ်တော်ရာစေတီနှစ်ဆူလည်း အပါအဝင်ဖြစ် ကာ တစ်ဆူက ရန်ကုန်မြို့တွင်တည်ရှိ၍ တစ်ဆူက မ္တလေးမြို့တွင် တည်ရှိသည်။ အိမ်တော်ရာစေတီနှစ်ဆူလုံးကို ကုန်းဘောင်ဆက် နဝမမြောက်ဘုရင် ပုဂံမင်း (ခရစ်နှစ် ၁၈၄၆-၁၈၅၃)က တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့သည်။ သီရိသုဓမ္မ တိလောကပရဝ မဟာရာဇာဓိရာဇာဘွဲ့ခံ ပုဂံမင်းသည် မိမိမင်းသား ဘဝက စံခဲ့ဖူးသည့် မန္တလေးမြို့ မတဲရပ်နှင့် ဒဂုံသို့ ခမည်းတော်နှင့်အတူရောက်ခဲ့စဉ်က ခေတ္တစံပျော်ခဲ့သည့် တဲနန်းနေရာတွင် စေတီတစ်ဆူစီကို တည်ထားခဲ့ရာ နှစ်ဆူလုံး သည် မူလဘွဲ့အမည်များထက် အိမ်တော်ရာစေတီများအဖြစ် ပိုမိုထင်ရှားခဲ့သည်။
မန္တလေး အိမ်တော်ရာစေတီ
မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး ချမ်းအေးသာဇံမြို့နယ် (၂၇) လမ်းနှင့်(၂၈) လမ်းကြား (၈၇) လမ်းတွင်ရှိသည့် အိမ်တော်ရာစေတီဝင်းသည် ပုဂံမင်း မင်းသားငယ်ဘဝတွင် ပျော်စံ ခဲ့သည့်နေရာဖြစ်သည်။ ပုဂံမင်းသည် ၁၈၄၆ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်တွင် ခမည်း တော်၏ ထီးနန်းအရိုက်အရာကို ဆက်ခံကာ ကုန်းဘောင်မင်းဆက်၏ နဝမမြောက် ဘုရင် ဖြစ်လာခဲ့ပြီးနောက် မင်္ဂလာအိမ်တော်ရာနေရာတွင် စေတီတော်တစ်ဆူတည် ထားရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည့်အတိုင်း ၁၈၄၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်တွင် ကိုယ်တော် တိုင် အုတ်မြစ်ချခဲ့သည်။
အုတ်မြစ်တော်ချပြီး လေးလအကြာ ၁၈၄၈ ခုနှစ် မတ်လ ၁၈ ရက်တွင် ပထမ ဌာပနာတိုက်တွင် ဌာပနာသွင်းခဲ့ပြီး အကျဉ်းသား ၆ဝ ကို လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပြုခဲ့သည်။ ဌာပနာသွင်းအခမ်းအနားနှင့် ကုသိုလ်တော်များကို သားတော်အစဉ် မြစ်တော် အဆက် ပူဇော်ပြုပြင်ရစ်စေသတည်းဟု အဓိဋ္ဌာန်ခဲ့သည့်စကားတော်ကို ရွှေပေတွင် ရေးသားထည့်သွင်းခဲ့သည်။ သာသနာပြုဆရာတော်က သာသနာတော်တည်သမျှ ကာလပတ်လုံး စေတီတော်သည် မပျက်မစီးစေရ၊ စောင့်ရှောက်စေသတည်းဟု နတ် များကိုတိုင်တည်လျက် အမျှဝေသည့်စာကို ဌာပနာသွင်းခဲ့ပြီး စေတီတော်ဝန်းကျင် လေးမျက်နှာ၌ ဖတ်ကြားခဲ့သည်။ ဆက်လက်၍ စေတီတော်ကို ပန်းဘဲဝန် အတွင်းဝန် သတိုးမင်းကြီး မဟာမင်းလှကျော်သူက ကြီးကြပ်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ စေတီတော်သည် ဖိနပ်တော်အချင်း သံတောင် ၅၆ တောင် ၂ မိုက်၊ အမြင့် သံတောင် ၆၂ တောင် ၂ မိုက် ၅ သစ် ရှိသည်။ သံတောင်တစ်တောင်သည် ၁၉ လက်မ ရှိသဖြင့် ခေတ်အတိုင်းအတာအရ မန္တလေး အိမ်တော်ရာစေတီ ဉာဏ်တော်အမြင့် သည် ၉၉ ပေရှိသည်။ စေတီတော်ကို မဟာရာမ်တံတိုင်းနှစ်ထပ် အုတ်ရိုးဖြင့်ကာရံ ထားပြီး စေတီတော်သည် အတွင်းမီးတားတံတိုင်းမှ ၇၅ ပေအကွာတွင်ရှိသည်။ ပုဂံမင်းသည် အိမ်တော်ရာစေတီကို ၁၈၄၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်တွင် ကိုယ် တော်တိုင် ထီးတော်တင်လှူခဲ့သည်။ မန္တလေးအိမ်တော်ရာစေတီ၏ ထီးတော်သည် အမြင့် ၉ တောင် ၁ မိုက်(၁၃ ပေ ၁ဝ လက်မ)၊ ထီးတော်အဝ လေးတောင်(ခြောက်ပေ)နှင့်ဘုံခုနစ်ဆင့်ရှိသည်။ စေတီတော်အား မဟာလောကရံသီဟု ဘွဲ့မည်တင်ကာ စေတီတော်ပြီးမြောက်သည့် အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် အကျဉ်းသား ၅၃ ယောက်အား ပြစ်ဒဏ်မှ လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပြုခဲ့သည်။
မဟာလောကရံသီ အိမ်တော်ရာစေတီတော် မဟာရာမ်တံတိုင်း အတွင်းထောင့် လေးထောင့်တွင် အရံစေတီလေးဆူရှိရာ အလယ်နန်းတော် စလင်းမြို့စားမိဖုရား သီရိတိလောက အတုလရတနာဒေဝီ၊ ခမည်းတော်မင်းတရားကြီးမိဖုရား စလင်းမြို့ စား၊ ပုဂံမင်းငယ်စဉ်က အထိန်းတော်ဖြစ်ခဲ့သော တောင်ပြုံးကြီးမြို့ ဟင်္သာတမြို့စားနှင့် မင်္ဂလာအိမ်တော်ပါ ကျီဝန်အတွင်းဝန် မင်းကြီးမဟာသက်တော်ရှည်တို့က တစ်ဆူစီ တည်ထားခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။
အိမ်တော်ရာစေတီတော်၏ အရှေ့ဘက်မုခ်ထွက်ပေါက်တွင် ရွှေတချောင်းမြောင်း ကို ဖြတ်သန်းတည်ဆောက်ထားသည့် ဆင်မင်းတံတားခေါ် အိမ်တော်ရာဆင်တံတား ရှိသည်။ ယင်းတံတားကို ဗဒုံမင်းလက်ထက် ၁၈ဝ၆ ခုနှစ်က ဟံသာဝတီမြို့တောင် နိဗ္ဗာန်ရွာရှေ့ ကွင်းသာယာရပ်မှရရှိခဲ့သည့် နာဂရာဇာဘွဲ့ခံ ဆင်ဖြူတော်၏ငွေဖြင့် တည်ဆောက်ခဲ့သောကြောင့် ဆင်မင်းတံတားဟု ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။ ယင်းအုတ်တံတား ကို ၁၈၄၈ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၂ ရက်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့ကာ ဆင်ဖြူတော်၏ အလှူတော်ထင်ရှားစေရန် ဆင်တံတား၏ အရှေ့ဘက်အဆင်း ပွဲစားတန်းထိပ် ရွှေ တချောင်းအနီးတွင် ဆင်ရုပ်တုနှစ်ခုကို အုတ်ခုံပြာသာဒ်အမိုးဖြင့် ခံ့ညားစွာ ပြုလုပ် ထားခဲ့သည်။
အိမ်တော်ရာစေတီတော်၏ အနောက်ဘက်တွင် တောင်ဘက်သို့ ရွှေတချောင်း အထိ မိကျောင်းတံတားဟု ထင်ရှားသည့်တံတားကို ၁၈၄၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်တွင် တည်ဆောက်ပြီးစီးခဲ့သည်။ တံတား၏ ဝဲယာနှစ်ဖက်ကို မိကျောင်း ခန္ဓာကိုယ် ပုံသ္ဌာန် ပြုလုပ်ထားပြီး မြောက်ဘက်တံတားအဆင်း ဝဲယာနှစ်ဖက် တံတားထိပ်ကို မိကျောင်းဦးခေါင်းပုံစံ ပြုလုပ်ထားသောကြောင့် မိကျောင်းတံတားဟု အမည်တွင်ခဲ့သည်။ မိကျောင်းတံတားကို တောင်တွင်းကြီးမြို့ဝန် မင်းရဲကျော်ခေါင် ဦးကျောက်လုံးက တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ မိကျောင်းတံတား၏ တောင်ဘက်အဆုံး တံတားအဆင်းတွင် အလွန်လက်ရာမြောက်သော ခြင်္သေ့ရုပ်ကြီးနှစ်ခုကို မြင်နိုင်ကြ ပေသည်။ ခြင်္သေ့ကြီးများ၏ ခြေသည်းလက်သည်းများသည် စကျင်ကျောက်များဖြင့် ပြုလုပ်ထားပြီး အလှူရှင်မှာ ဦးကျောက်လုံးပင် ဖြစ်သည်။
ခြင်္သေ့ရုပ်ကြီးများအနီးတွင်...
Read moreအိမ်တော်ရာဘုရား (ရန်ကုန်မြို့) အခြား ဘာသာစကားဖြင့်ဖတ်ပါ။ ဤစာမျက်နှာကို စောင့်ကြည့်ရန် ပြင်ဆင် အိမ်တော်ရာဘုရားဟူ၍ မြန်မာနိုင်ငံ၌ထင်ရှားသော ဘုရားနှစ်ဆူရှိလေသည်။ တစ်ဆူသည် မန္တလေးမြို့၌ရှိ၍ တစ်ဆူကား ရန်ကုန်မြို့၌ရှိသည်။ နှစ်ဆူစလုံးကို သီရိသုဓမ္မ တိလောက ပဝရ မဟာရာဇာဓိရာဇာ တံဆိပ် နာမံခံယူတော်မူသော အမရပူရစတုတ္ထနန်းစံ ပုဂံမင်းတရား တည်ထား ကိုးကွယ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်လေသည်။
ရန်ကုန်မြို့ လမ်းမတော်ရပ် ရွှေတိဂုံဘုရားအနောက် တောင်ဘက်ရှိ အိမ်တော်ရာဘုရားကိုလည်း ပုဂံမင်းပင် တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့သည်။ ၁၂၁ဝ ပြည့်နှစ် တန်ဆောင်မုန်း လပြည့်ကျော် ၆ ရက်နေ့တွင် မဟာလောကရံသီ မန္တလေး အိမ်တော်ရာ စေတီတော်ကြီးကို တည်ဆောက်ပြီး မကြာမီပင် ၁၂ဝ၃ ခုနှစ်က ခမည်းတော် ရွှေဘိုမင်းတရားကြီးနှင့်အတူ ရန်ကုန်မြို့သို့ စုန်ဆင်းလာစဉ်က မိမိပျော်စံရန် ခေတ္တယာယီတဲနန်းတော် ဆောက်လုပ်နေထိုင်ခဲ့သည့် နေရာ၌ နောင်လာ နောက်သားများ အိမ်ရာဆောက်လုပ်နေထိုင်မည်ကို စိုးရိမ်သဖြင့် အိမ်တော်ရာ ဘုရားတစ်ဆူ တည်ထားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ရွှေဘိုမင်းတရားသည် မိဖုရား သားတော် စစ်သည်ဗိုလ်ပါ အလုံးအရင်းနှင့်ရန်ကုန်သို့ စုန်ဆင်းလာသောအခါ လမ်းမတော် ဆိပ်ကမ်းမှတက်၍ ယခု ဂျူဘလီဟောအနီးရှိ မိုင်ဒန်ကွင်းဟောင်း မြောက်ဘက် (ယခင် အင်္ဂလိပ်ဘုရားရှိခိုး ကျောင်းတည်ရာ) တွင် မြတ်နန်းအောင်ချာ ခေါ် ယာယီနန်းတော်ဆောက်လုပ်၍ စံနေကာ သားတော်များအား အသီးအသီး နေရာချထားပေး၍ ယာယီတဲနန်းများ ဆောက်လုပ်နေထိုင်စေသည်။ နန်းတော်၏ အနောက်မြောက်ထောင့်တွင် ပုဂံမင်းသား စံနေတော်မူခဲ့သည့် တဲနန်းတော်ရှိသည်။
ထိုအချိန်က ပုဂံမင်းသားစံခဲ့ရာ အိမ်တော်ရာတွင် မင်းသားအထွတ်အထိပ် ရောက်သောအခါ ရေဝန်တော် ပဲခူးမြို့စား မဟာမင်းခေါင်ကျော်ထင်ကို ငွေ ၈ဝ,ဝဝဝ(ရှစ်သောင်း) ပေး၍ အိမ်တော်ရာဘုရားတည်ရန် စစ်သည်တော် ၁,၄ဝဝ နှင့် စေလွှတ်လိုက်သည်။ ရေဝန်တော်မင်းကြီးသည် ဖိနပ်တော် သံတောင် ၄ဝ၊ ဉာဏ်တော် ၄၅ တောင်ရှိ စေတီတော်ကြီးကို တည်၍ ပုဂံမင်းအမိန့်တော်အတိုင်း ဘိုးတော်ဘွားတော်တို့၏ ရွှေကိုယ်လေး၊ ငွေကိုယ်လေး၊ မယ်တော် ခမည်းတော်တို့၏ ရွှေကိုယ်လေး၊ ငွေကိုယ်လေးများနှင့်အတူ အလောင်းမင်းတရားကြီးလက်ထက်မှစ၍ နန်းဦးတွင် အမြဲတည်ထား ကိုးကွယ်သော မာရဇိန် ရုပ်ပွားတော်၊ အသားတော်၊ အသွေးတော်၊ အရိုးတော်၊ ဆံတော်တို့မှဖြစ်ပွားသော ဓာတုစေတီတော်၊ မြတ်စွာဘုရား၏ သုံးဆောင်တော်မူရာ ရွှေပလ္လင် ဗောဓိပင်ကျောင်းတော်၊ သပိတ်၊ သင်္ကန်း၊ တောင်ဝှေး အစရှိသော ပရိဘောဂစေတီတော်၊ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မက္ခန္ဓာ ၈၄,ဝဝဝ ဓမ္မစေတီတော်၊ ဤဗုဒ္ဓစေတီတော်လေးပါးတို့ကို အဝင်အပါ တည်ထားရာ ရွှေကြုတ်၊ ငွေကြုတ်၊ ပတ္တမြားကြုတ်၊ ရွှေအုတ်၊ ငွေအုတ်၊ ရွှေကလပ်၊ ငွေကလပ်၊ ရွှေပြား၊ ငွေပြား စသည့် ရတနာအမျိုးမျိုး စီမံချယ်လှယ်ကာ သီးသန့်ဝေဖြာ ဌာပနာ တိုက်ခန်းထားလျက် ဌာပနာတော်သွင်းမှုပြုသည်။ ဘုရားကြီး၏ လေးမျက်နှာ၌ မဟာရာမ်တံတိုင်းတွင် မုခ်ပေါက်လေးခု၊ စေတီတော်တောင်ဘက် မဟာရာမ်အပြင် ဇရပ်ကြီးတစ်ဆောင်၊ ဇရပ်ရှေ့ အုတ်စီရေကန်ကြီးတစ်ခု၊ မြောက်မဟာရာမ်အပြင် ခေတ္တရာ ဆရာတော်အတွက် ကျောင်းတစ်ဆောင်၊ စေတီတော်အရှေ့ မြောက်ထောင့် မဟာရာမ်အပြင် သိမ်တစ်လုံးတို့ကိုလည်း ပုဂံမင်းအမိန့်တော်နှင့် ရေဝန်ဦးဝင်းပင် ကြပ်မတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ စေတီတော်ကိုလည်း မဟာဓမ္မရံသီ အိမ်တော်ရာစေတီဟု ဘွဲ့မည်တပ်လေသည်။
ထိုသို့ စေတီတည်နေစဉ် ထီးတော်မတင်ရသေးမီ သက္ကရာဇ် ၁၂၁၄ ခုနှစ် တန်ခူးလတွင် ဂျင်နရယ် ဂေါ်ဒွင် အုပ်ချုပ်သော အင်္ဂလိပ်ကြည်းကြောင်းတပ်နှင့် အက်ဒမီရယ် အော်စတင် အုပ်ချုပ်သော ရေကြောင်းစစ်သည်တို့သည် ရန်ကုန် ဆိပ်ကမ်းသို့ ဆိုက်ရောက်လာကြောင်း ပဲခူးရေဝန်မင်းကြီးကြား သိလျှင် ထီးတော်ကို အနောက်တောင်ထောင့်အရပ်မှ အမြန်ဆွဲတင်ပြီးလျှင် ကျန်ရှိသောငွေများကို စေတီ၏ အနောက်တောင်ထောင့်တွင်မြှုပ်နှံ၍ ထီးတော်တင်သောကြိုးကို ငွေများအပေါ် တွင်ဖွဲ့ခွေပြီးနောက် ယင်းအပေါ်မှ စေတီငယ်ကလေးတစ်ဆူ ထပ်မံတည်သည်။ စေတီတည်ပြီးနောက် နောင်သောအခါ ထိုငွေများကို မတရားတူးဖော်ယူငင်ပါက ယူငင်သူအား ကြိုးခွေကြီးသည် မြွေကြီးဖြစ်၍ ပေါက်သတ်ပါစေသားဟု ဓိဋ္ဌာန်ကာ ရေဝန်မင်းကြီးသည် နောက်ပါများနှင့်အတူ ရွှေတိဂုံစေတီကုန်း တော်ပေါ်သို့ အနောက်မုခ်မှတက်၍ အင်္ဂလိပ်စစ်သားများကို ခုခံတိုက်ခိုက်ရာ နှစ်ဖက်စလုံးအကျအဆုံးများ၍ နောက်ဆုံး၌ မြန်မာတို့ စစ်ရေးနိမ့်ရလေသည်။ ထို့ကြောင့် မဟာဓမ္မရံသီ အိမ်တော်ရာစေတီသည် ကုသိုလ်တော်ရှင်ဘုရင်မင်းမြတ် ကိုယ်တိုင် ကြာရှည်လေးမြင့်စွာ ပြုစုစောင့်ရှောက် မွမ်းမံရခြင်းမရှိဘဲ တည်ပြီးသည်မှစ၍ အယူခြားသည့် နိုင်ငံရပ်ခြားတိုင်းတစ်ပါး ပိုင်နက်အတွင်း ကျရောက်ခဲ့ရရာ စည်ကားထင်ရှားခြင်း ရှိသင့် သလောက်...
Read moreThis is a gorgeously beautiful pagoda located on the west side of Mandalay. It is covered in goldleaf and shone in a shimmering light. The pagoda was built by King Pagan Min in 1847 on the site of the palace where he lived before he ascended the throne. The pagoda is 35 meters high. The name means "Royal...
Read more