Amir Alin Aq Palace — Attraction in Cairo

Kahire'nin en güzel mimari eserlerinden bir tanesi olup, ilk Osmanlı Beylerbeyi Hayır Bey tarafından kullanılmıştır. Hayır Bey'in kendisi de bitişikteki ismini taşıyan cami haziresinde bulunan türbesinde medfundur. Hayır Bey, Çerkez asıllı olup muhtemelen 1464 veya 1465 yılında Kerâc yakınlarındaki Samsum köyünde doğmuştur. Babasının adı Memluk emirlerinden Malbay’dır. Künyesi Hayır Bey bin Malbay olarak belirtilir. Yetişkin çağa ulaşınca babası tarafından kardeşleri Kesbay, Hızır Bey, Canbolat ve Kansu gibi Sultan Kayıtbay’ın hizmetine verilir. Köle statüsünü haiz olmadan girdiği Memluk sarayında yetiştirildikten sonra sultanın memluklerinden biri olur. Ardından Devatdar Akbirdi’ye intisap eder ve haseki devatdarı Sikkın ünvanını alır. Sonraki yıllarda Mukaddem Elf Emîrleri arasına girer ve 1502’de Kansu Gavri’nin Memlük Sultanı olması üzerine hâcibül hüccâblığa tayin edilir. 1504 Eylülünde, Şam’a tayin edilen Emîr Sıbay’ın yerine Halep nâipliğine getirilir. Bu görevi sırasında Osmanlı-Memlük sınır mücadelelerine yakından şahit olduğu gibi, Yavuz Sultan Selim ile Kansu Gavri arasındaki mektuplaşmalar da onun vasıtasıyla yapılır. Bu durum, daha sonra Şam’ın ve Mısır’ın Osmanlılar tarafından zaptında oynadığı etkili rolün başlangıcını teşkil etmiştir. 1517 yılındaki Ridaniye savaşından sonra Osmanlılar’a bağlılık göstererek, memlükler, şeyhülaraplar, mübâşir ve âyanları Osmanlılar’a itaate teşvik eder. Böylece Osmanlılar’a itaat edip sadakatle hizmette bulunan Hayır Bey’in, Mısır’ın durumunu ve Memlük kanunlarını çok iyi bilmesi, Çerkez ve Araplar’ı hoş tutmadaki kudreti onun Mısır Beylerbeyliğine getirilmesinde rol oynar. Hayır Bey, itaat ve sadakatlerinden emin olduğu Memluk idarecilerine görevler verir. Bu arada kendisi de halka adalet ve şefkatle muamele etmek, fesadı önlemek, Memluk mevzuatını ıslah ederek uygulamak, Mısır’ın sınır ve limanlarını dış tehlikelerden korumak ve Haremeyn erzakını düzenli biçimde sağlamakla görevlendirilir. Hayır Bey’in Mısır idaresinde karşı karşıya kaldığı ilk meseleler; devlet merkezi, Mısır’da bulunan Osmanlı Beyleri ile askerleri ve eyaletin mahallî kuvvetleri olan Memlükler ve Şeyhülaraplar arasındaki münasebetleri düzenlemek olur. Ayrıca Mısır’ın zaptından sonra gizlenen memlukler için çıkarılan umumi aftan istifade ederek ortaya çıkıp itaat gösterenlere, askerî kabiliyet ve maharetlerine göre ulûfe ve cerâye, yaşlılarına da tekaüt ulûfesi bağlar. Mısır’ın durumunu iyi bilen Memluk emîrlerinden kethüdâ, devâtdâr, mîrâhur, mihmandar vb. idarî ve askerî yardımcılar seçer. Mısır’ın zaptından sonra Yavuz Sultan Selim, Mısır’da Osmanlı nizamının kısa sürede kurulamayacağını anladığından, eyaletin eski teşkilâtının ıslahını, eyalete uygun olanlarının bırakılmasını, Memluk saltanatına mahsus olanlarının ise ya düzeltilmesi ya da kaldırılmasını emretmiştir. Bu emir uyarınca Hayır Bey, Mısır’ın mahallî olan teşkilâtını büyük kısmıyla koruma, itaat eden Memlük idarecilerinden faydalanma ve bazı hizmetleri birleştirme veya değişik adlar altında yeniden düzenleme yolunu takip etmiştir. Halk arasında Melikü’l Ümerâ unvanıyla tanınan Hayır Bey, şehir halkının davalarını halletmek için her cumartesi, maiyetinde kādılkudâtlar olduğu halde Kahire’nin bir meydanında divan akdeder ve subaşı vasıtasıyla kendisine arz edilen meseleleri karara bağlardı. Beş yıl üç ay kadar beylerbeylik yaptıktan sonra 5 Ekim 1522 tarihinde vefat eden Hayır Bey, Kahire’de yaptırdığı bu caminin bitişiğindeki türbesine defnedilmiştir. Bazı tarihi kayıtlara göre, Kanuni Sultan Süleyman'ın adanın fethiyle sonuçlanan Rodos Seferi'ne katılmış ve Hospitalier Şövalyeleriyle girilen bu çarpışmalarda şehit olmuştur. Hayır Bey, İbn İyâs’a göre sert ve inatçı bir yapıya sahip, sultanlığa lâyık 'muhteşem bir hâkim' olup, Mısır'ın bütün işlerine vâkıftı. Rabbim rahmet eylesin, mekanını Firdevs...

قصر الأمير المملوكي ألين آق الحسامي، أنشأه عام 1293 م في عهد السلطان الأشرف خليل بن قلاوون. اتخذه بعد ذلك خاير بك -أول والي عثماني لمصر- مقرا لسكنه بجوار مسجده...

من داخل قبة الباز ، قصر آلين آق الحسامي...