Seyed Mosque

از عناصر اين مسجد مي توان به چهار در اصلي، دو شبستان بزرگ، دو گنبد كوچك و بزرگ، دو چهلستون، دو مهتابي وسيع كف حياط، چهار مهتابي طبقه فوقاني، سه ايوان و يك گلدسته معظم، و بيش از ۴۵ حجره و چند دهليز اشاره نمود. اين اثر ارزنده و مشهور که در ضلع جنوبی خيابان مسجد سيد واقع شده از حيث مطالعه معماری و هنر کاشيکاری مخصوصاً گره کشی، خط بنائی و کاشی ۷ رنگ در شمار بهترين آثار قرن ۱۳ هجری قرار دارد. ساختمان مسجد سيد زير نظر مرحوم حجت الاسلام سيد محمد باقر شفتی معروف به سيد شروع شد. اما عمر آن مرحوم برای پايان آن وفا نکرد بنابراين بقيه کارهای آن زير نظر فرزند و نوه او ادامه يافت.

پس از انقراض صفويه با رکودی که گريبانگير وضع اقتصادی کشورمان شده بود کاشيکاری و به طور کلی مسجد سازی دچار وقفه محسوسی شد. بنابراين اگر بگوئيم مرحوم سيد با آغاز ساختمان مسجد سيد بار ديگر احداث مسجد در ايران را رونقی تازه بخشيد سخنی به گزاف نگفته ايم.

سردر شمالی مسجد که ورودی اصلی به حساب می آيد دری رفيع با دو سکو از سنگ پارسی است که طرفين آن تزئيناتی از کاشی ۷ رنگ و گل و بته و کتيبه هائی به خط ثلث جای گرفته اند. اين کتيبه ها شامل آياتی از قرآن کريم است.

سردر جنوب غربی که آن نيز يک ورودی رفيع است با کاشي های ۷ رنگ و کتيبه ها و اسپرهای مکتوب تزئين شده است. کتيبه های اين سردر به خط محمد باقر شيرازی خوشنويس بزرگ عصر قاجار کتابت شده است. سردر جنوب شرقی با جلوخانی وسيع همچون نگينی در کوچه می درخشد.

ايوان جنوبی جلوی شبستان زير گنبد قرار دارد. ايوان های شرق و غرب در جلو شبستان زمستانی مسجد واقع شده اند.

در دو طرف شرق و غرب چهار مهتابی ساخته شده اند. در اطراف ايوان ها حجراتی برای سکونت طلاب علوم دينی ساخته شده اند. در اسپرهای اطراف مهتابی ها با خط بنائی عبارات و اشعاری نوشته اند ساعت بزرگ مسجد که در اصفهان شهرت دارد در بالای ايوان جنوبی قرار گرفته است.

در شمال شرقی مسجد آرامگاه حجت الاسلام واقع شده که بقعه و رواقی مقابل آن است. داخل اين بقعه و رواق با تزئينات کاشيکاری و گچبری آراسته شده است. در بالای سردر ورودی بقعه تاريخ فوت مرحوم حجت الاسلام با خط ثلث نوشته شده است. مسجد سيد اصفهان به دليل وجود تزئينات بسيار جالب گل و بوته و اسليمی و وجود خط بنائی و ديگر خطوط از استادان نامدار عصر قاجار در عداد يکی از شاهکارهای معماری عصر قاجار قرار دارد .