Ganjali Khan Bathhouse — Attraction in Kerman

This bath is a collection of art, architecture and using different materials with a suitable space which attracts people to itself. The architect of bath and in general Ganjali khan complex is a Yazdian architect named “Ostad Mohammad Soltani” who indeed knew the political, economical and cultural conditions of its time. Ganjali khan bath is a wonderful work, that with its beautiful tile-works, paintings plaster-works pats the eyes of every visitor. Baths are included among the inseparable part of city’s building and are the main and important parts of Islamic cities and villages. The entrance to the Ganjali bathhouse is located along a section of Ganjali Khan Bazaar.

The entry portal of these baths has been decorated with beautiful paintings of Safavid era. The bath is 64m in length and 30m in width at an area about 1380 sq.m. The long of its hot-chamber (Garmkhane) is 6/25m in width is 7/5 m and its reservoir is 8/5 m in length and 5/7 in width at an area of 44/8sq.m. It consists of two main parts; hot-chamber and dressing room. According to the class divition in Safavid era the dressing room of bath has 6 chambers which each of them devoted to a special social class, including “Sayeds, clregies, tribal chiefs, gradness, merchants and rustics. However, today they are one are two statues in every chamber of dressing room that demonstrate the feature of mentioned classes.

The bathhouse was converted into an anthropological museum in 1971. In the closet section and main yard of the bath there are many lifelike statues. These statues were designed at Tehran University’s faculty of fine arts in 1973 and then transferred to...

Ganjali Khan Bathhouse: A Safavid Masterpiece.

Located within the grand Ganjali Khan Complex in the historical center of Kerman, the Gan-jali Khan Bathhouse was constructed around 1631 during the Safavid era by governor Ganj Ali Khan under Shah Abbas I. The structure exemplifies fine Safavid craftsmanship, de-signed by architect Mohammad Soltani from Yazd. The bathhouse features a sequence of interconnected spaces—cloak room, cold chamber, and hot hall —each surmounted by domes supported on squinches. Its decoration is remarkably ornate, with painted entrances, plasterwork, richly coloured tile mosaics, frescoes depicting scenes from Persian tales like Bahram Gor and Khosrow and Shirin, and stone ceilings that mirror the floor design. One unique architectural detail is the Time Stone, a red-colored stone set within the hall that served as a rudimentary solar clock. The bathhouse layout included segregated dressing chambers catering to different social clas-ses—merchants, clergy, trib-al elites, commoners—with wax statues illustrating these divi-sions in the museum setup. Since 1971, the bathhouse has operated as an anthropological museum, featuring life-sized statues crafted at Tehran University that recreate traditional bathing customs and tools such as razors, rose perfume flasks, wooden combs, and pipes. This transformation allows visitors to experience both its architectural brilliance and its social history in...

حمام تاریخی گنجعلی خان

میدان گنج‌علی خان در زمان حاکمیت گنجعلی بیک (معروف به گنج علی خان)  در کرمان ساخته شده است. به‌عبارت دیگر قدمت میدان به دوره شاه عباس برمی‌گردد. چهار طرف این میدان که طول و عرض زیادی دارد بناهایی مانند مدرسه، مسجد، بازار و حمام قرار گرفته‌اند. بنا به اسناد تاریخی استاد سلطان محمد معمار یزدی، طراحی و معماری این مجموعه را انجام داده است. گفته می‌شود مجسمه‌های این حمام، حدود سال 1350 هجری شمسی در دانشکده هنرهای زیبای تهران ساخته و به حمام گنجعلی‌خان ارسال شده‌اند. همچنین، کتیبه‌ای از جنس سنگ مرمر در حمام گنجعلی خان وجود دارد و شعری به خط نستعلیق روی آن حکاکی شده است. آخرین مصراع این شعر «کسی نداده نشان در جهان چنین حمام (سال ۱۰۲۰ ه.ق)» با حروغ ابجد به سال به پایان ساخت حمام گنجعلی ‌خان اشاره کرده است.

بخش‌های مختلف حمام گنجعلی خان

سردر (هشتی) ورودی، رختکن یا سربینه، گرمخانه، خزینه، حاکم‌نشین و نظافت‌خانه قسمت‌های مختلف حمام هستند که هریک محیط و کاربرد متفاوتی دارند. در ادامه هریک از این بخش‌ها را معرفی می‌کنم. سر در ورودی سر در ورودی دارای طاقی بلند با تزئین مقرنس و نقاشی‌های زیبا است. در گذر زمان این طرح و نقش‌ها آسیب‌های زیادی دیده و درحال حاضر تنها بخش مرکزی آن‌ها باقی مانده است. میرزاشکرالله در دوره قاجاریه روی سایر قسمت‌ها نقاشی کرده است. قسمت ورودی حمام درحال حاضر محل تهیه بلیت برای ورود به حمام است. این بخش در گذشته برای فروش صابون، ورودی انبار، سرویس بهداشتی و… ساخته شده بود. این قسمت دارای فضایی سرد و خشک است و هیچ آب و رطوبتی به آن راه پیدا نمی‌کند. باتوجه به اینکه درگذشته حمام‌ها را زیر زمین می‌ساختند، ورودی حمام گنجعلی خان شیب قابل توجهی داشته و برای ورود به آن باید چند پله پایین بروید. از جمله دلایل ساخت حمام در زمین، می‌توان به دسترسی راحت‌تر به و گرمای بیشتر حمام اشاره کرد. آب حمام از طریق قنات شهر تامین می‌شد همچنین معماران گذشته می‌دانستند ظرفیت گرمایی خاک زیاد است و می‌تواند گرما را برای مدت طولانی‌تری نگه ‌دارد.

رختکن یا سربینه

رختکن از مهم‌ترین قسمت‌های حمام محسوب می‌شود. سربینه یا رختکن از شش غرفه مستقل تشکیل شده که به اقشار مختلف تعلق داشته است. از جمله غرفه بازرگانان، غرفه کشاورزان، غرفه روحانیون و…. گفته می‌شود غرفه‌های اقشاری با هم دادوستد داشتند، مقابل هم ساخته بودند. به‌اینترتیب در مدتی که این افراد در حمام بودند، می‌توانستند درباره مسائل کاری با هم صحبت کنند. اما بعضی می‌گویند که دراین‌صورت همهمه و صداهای زیادی در حمام ایجاد می‌شد. این قسمت از حمام گنجعلی خان فضای سرد و نیمه‌خشکی دارد. سقف رختکن را بلند ساخته بودند که گرما بالا قرار گیرد. چراکه افراد مدت زیادی را در این قسمت سپری می‌کردند و گاهی ساعت‌ها منتظر می‌ماندند تا نوبتشان شود. بسیاری از افراد در مدت انتظار نماز می‌خواندند یا غذا می‌خوردند. بنابراین سقف بلند برای تهویه بهتر و کاهش گرما برای فضای رختکن اهمیت زیادی داشته است. در مرکز این قسمت یک حوض قرار دارد که مشتریان می‌توانستند پاهای خود را در آن بشویند. بنابراین هنگام ورود به سایر قسمت‌ها آلودگی از طریق پاها منتقل نمی‌شد. همچنین در گوشه‌ای از رختکن سنگی به شکل کاسه وجود دارد که در آن آب یا شربت می‌ریختند.

هشتی حمام گنجعلی خان

بعد از رختکن و با عبور از راهرو به هشتی می‌رسید. در این قسمت بعضی اجسام مورد استفاده در حمام از جمله تیغ ریش تراشی، سفیدآب نقره، سرمه‌دان، ناخنک، شانه و… به نمایش گذاشته شده‌اند. البته در آن زمان همه این وسایل به‌عنوان محصولات فروشی به مشتریان عرضه می‌شد. در این بخش با پیچ‌وخم‌هایی حساب شده که مانع خروج هوای گرم و دید عموم بوده‌اند به گرمخانه خواهید رسید.

گرمخانه حمام تاریخی گنجعلی خان

دلایل مختلفی برای وجود راهروهای پیچ‌درپیچ وجود دارد. یکی از این دلایل روبه‌روی هم قرار نگرفتن درهای ورودی حمام بود. به‌این‌ترتیب حریم خصوصی مشتریان به‌خوبی حفظ می‌شد. دلیل دیگر وجود این پیچ‌وخم‌ها حفظ سلامتی افراد بود. چراکه باوجود این راهروها هنگام خروج از حمام دمای بدن در هر راهرو به‌تدریج پایین می‌آمد و افراد در اثر سرد شدن ناگهانی بدن خود دچار سکته یا سایر بیماری‌ها نمی‌شدند. این بخش از حمام دو حوض آب گرم و آب سرد داشته و افراد با کاسه‌هایی از حوض‌ آب برمی‌داشتند. در گرمخانه لبه‌ قوس‌ها را با کاشی تزئین می‌کردند. چراکه با این کار دمای کاشی کمتر می‌شد. در نتیجه بخارات آب در اثر برخورد با کاشی‌ها به مایع تبدیل شده و فرو می‌ریختند. بنابراین برخورد بخار آب باعث خرابی گچ‌کاری‌ها نمی‌شد. همچنین کاشی‌های مورد...