“พวกมันมีความสุขรึเปล่า ผมไม่รู้ แต่ที่ผมรับรู้ได้...พวกมันร่าเริงขึ้น เมื่อมีคนผ่านมาเยี่ยมชม มันกวักมือเรียกและเขยิบเข้ามาแนบชิดกรง แสดงปฏิสัมพันธ์กับมนุษย์”

????????????????????????????????

สวนสัตว์พาต้าปิ่นเกล้า เปิดให้บริการบนชั้น 6 และ 7 ของศูนย์การค้าพาต้าปิ่นเกล้า ตั้งแต่ พ.ศ.2526 ซึ่งผ่านมาจนวันนี้ก็ 36 ปีแล้ว กิจการของสวนสัตว์พาต้าอยู่ในช่วงซบเซามาก มีผู้เข้าชมลดน้อยลงจากเดิม เนื่องจากสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป

ถ้าหากพูดถึงความทรงจำในช่วงวัยเด็กที่คิดถึงทีไรแล้วมีความสุขทุกครั้ง หนึ่งในนั้นก็คือ ครอบครัวได้มาเที่ยวสวนสัตว์แห่งนี้เพื่อดูคิงคองและสัตว์ต่างๆ เด็กและผู้ใหญ่ต่างสนุกสนานกับสวนสัตว์ลอยฟ้าแห่งนี้

พอตัดภาพมายังปัจจุบัน บรรยากาศที่พาต้าเคยรุ่งเรืองนั้นได้หายไป สภาพทรุดโทรมของอาคาร บรรยากาศที่อึมครึมของชั้น 6 แม้สัตว์จะเหลือน้อย แต่ทางสวนสัตว์ก็ยังจัดให้มีโชว์การแสดงความสามารถของสัตว์ ในช่วงวันหยุดและวันหยุดนักขัตฤกษ์ มีเด็กจำนวนไม่น้อยที่มีพ่อแม่ยุค 80-90 พามาเยี่ยมชมการแสดงพอทำให้สวนสัตว์แห่งนี้กลับมามีชีวิตชีวาขึ้นได้บ้าง

เมื่อเดินขึ้นไปบนชั้น 7 ดาดฟ้าของตึกจะพบสถานที่อาศัยของกอริลลาตัวเดียวของไทย ท่ามกลางมรสุมจากสังคม ที่ห้างต้องเผชิญกับกรณีการเรียกร้องให้ย้ายกอริลลาตัวดังกล่าวรวมทั้งสัตว์ต่างๆ ออกจากพื้นที่แห่งนี้

ยอมรับว่ามันดูน่าสงสารจับใจ หากคิดถึงสถานที่อันคับแคบและแออัด แต่หากมองอีกมุมหนึ่ง สัตว์หลายตัวที่ใช้ชีวิตที่นี่มาทั้งชีวิต ซึ่งบางตัวอายุเกิน 30 ปี เช่น เจ้าบัวน้อยกอริลลาตัวนี้ มันใช้ชีวิตบนพาต้าแห่งนี้ตั้งแต่ 2 ขวบ มันมีปัจจัยอีกหลายอย่างที่เสี่ยงเกินหากทำการเคลื่อนย้ายสัตว์ไปอยู่ที่อื่น แม้กระทั่งองค์การสวนสัตว์เองหากจะยื่นมือเข้าไปช่วยเหลือก็ต้องคำนึงถึงปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้

ข่าวกอริลลาทั้งฝูงตายในสวนสัตว์ที่สิงคโปร์ เป็นเรื่องหนึ่งที่สามารถอธิบายถึงเรื่องนี้ กอริลลาเป็นสัตว์ที่พบได้เฉพาะบริเวณแอฟริกาตะวันตก มันใช้ชีวิตอยู่ได้เฉพาะบริเวณแห่งนั้น หากนำมันออกมาจากระบบนิเวศเดิมก็ต้องจำกัดพื้นที่ให้อยู่ภายใต้ผู้มีความรู้เกี่ยวกับกอริลลาโดยตรง

โดยส่วนมากร่างกายของกอริลลาจะไวต่อเชื้อโรคในดินที่มีความแตกต่างจากถิ่นที่อยู่เดิมของมัน เมื่อกอริลลาได้สัมผัสเชื้อโรคที่พบได้ในดินของทวีปเอเชีย มันจะค่อยๆป่วยและตายในเวลาต่อมา อย่างเช่นกรณีสวนสัตว์ที่สิงคโปร์

เคสศึกษานี้ เป็นสาเหตุหนึ่งที่แสดงถึงความสุ่มเสี่ยงต่อกอริลลาที่มีเพียงตัวเดียวของไทย หากทำการเคลื่อนย้ายควรจะต้องมีผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางที่มีความรู้และช่วยออกแบบที่อยู่ใหม่ให้ได้ ซึ่งทางหน่วยงานภาครัฐยังขาดทรัพยากรบุคคลและทรัพยากรในด้านอื่นๆ เกี่ยวกับสัตว์อีกมาก นี่คือหนึ่งเหตุผลที่สวนสัตว์พาต้าสามารถอยู่มาจนถึงทุกวันนี้

หากถามว่าสภาพแวดล้อมของสวนสัตว์ดีไหม ผมตอบเลยว่าไม่ดีและไม่เหมาะ แต่หากถามว่าทางสวนสัตว์ดูแลดีไหม คำตอบคือสัตว์สามารถอยู่มาได้สามสิบกว่าปี และสัตว์บางชนิดยังสามารถขยายพันธ์ได้อีก นี่อาจจะเป็นเครื่องยืนยันว่าทางสวนสัตว์ทุ่มเทแค่ไหนท่ามกลางยุคที่ซบเซาขนาดนี้ คนทำธุรกิจต้องใจรักและไม่มองผลตอบแทนถึงจะทำได้ คิดๆแล้วคงไม่คุ้มกับราคาค่าบัตรเข้าชม 50,80 บาท เสียด้วยซ้ำ

วันนี้ได้เห็นรอยยิ้มเด็กๆ ที่สนุกสนาน เมื่อได้อยู่ท่ามกลางสัตว์บนพาต้าแห่งนี้ พวกสัตว์ล่ะ มันมีความสุขรึเปล่า ! ผมไม่รู้ ! แต่ที่ผมรับรู้ได้...พวกมันร่าเริงขึ้น เมื่อมีคนผ่านมาเยี่ยมชม มันกวักมือเรียกและเขยิบเข้ามาแนบชิดกรง แสดงปฏิสัมพันธ์กับมนุษย์ เสียงหัวเราะของเด็กๆ ในขณะที่พยายามยื่นอาหารให้พวกมัน พวกมันยื่นมือออกมารับอาหารจากมือของเด็ก มันเป็นภาพที่ประทับใจ และนี่คือมนต์ขลังและเสน่ห์ของคำว่า’สวนสัตว์’

—————————————————

รักและคิดถึงเสมอนะ....สวนสัตว์พาต้าปิ่นเกล้า