Kurşunlu Cami ve Külliyesi — Attraction in Odunpazarı

Eskişehir ilimizin turizm merkezi olan Odunpazarı'nda, içinde bulunan kubbesi kurşunla kaplı camiden ismini alan, yapılar topluluğudur Kurşunlu Külliyesi. "Kurşunlu cami" ismi, Türkiye'nin bir çok yerinde sayılamayacak kadar çoktur. Malum kubbe geçmişte en kolay şekil alan ve sızdırmazlık yönünden kendini ispatlamış kurşundan, plakalarla kaplanırdı. Günümüzde bu kaplama işi artık alüminyum, bakır, çinko, çelik, plastik hatta nano teknoloji dedikleri PDV (fiziksel buhar biriktirme) ile bile kaplanır oldu. Ama "Kurşunlu Külliyesi" sanırım sadece Eskişehir'de var.

Külliye; cami ve şadırvanı, sıbyan mektebi, medrese, tabhane(misafirhane), imaret ve kervansaraydan oluşmakta olan 16.yy (1517-1525) Osmanlı eseri. Günümüzde bir çok yapısı turizm maksatlı kullanıldığından (ki içinde 4 müze ( lületaşı, fotoğraf, cam, ahşap eserler) ve bir semahaneyi barındırmakta) geriye bir camisi tarihi ve asli işlevini yürütmekte. Cami de küçük sayılabilir. Ramazanları hatimle namaz kılınıyor. Önündeki şadırvanın tarihi özelliği yok,1960 yapımı. Külliyenin doğusunda bulunan üstü kubbeli Sıbyan mektebi; günümüzde caminin ve Mevlevi Derneğinin kütüphanesi olarak kullanılmakta.

Caminin arkasında L biçiminde içinde hücre şeklinde 20'ye yakın odaları olan medrese ise günümüzde semahane, lületaşı müzesi/galerisi, dükkanlar ve Eskişehir Sanatları Çarşısı olarak işlevini sürdürmekte. Semahane bu ikisinin (müze ve çarşının) tam ortasında, buranın (medrese) girişindeki tek gözlü genişçe oda, solunda Lületaşı Galerisi, sağında ise Eskişehir Sanatları Çarşısı var.

Gene caminin arkasında ve camiye paralel olan ve Eskişehir Sanatları Çarşısının devamı olan (ki arada külliyenin güney girişi var) üstü 4 kubbe ile kapalı olan tabhane (misafirhane) ise günümüzde (bir ara nikah salonu idi) Osman Yaşar TANAÇAN fotoğraf müzesidir ve cüzi (2 Tl / 3.40 Tl) ücretlidir.

Külliyenin batısında bulunan uzunca ve ortasında külliyeye batı girişi olan kervansaray ve imaret kısmı; günümüzde cam sanatları merkezi ve cam üfleme atölyelerinin olduğu yerdir ki, devamında caminin ana girişine doğru, otoparka yakın yerde; Ahşap Eserleri Müzesi var. Bu müze de ücretli (2 Tl/ 3.40 Tl). Bu bölüm (yani kervansaray) camiden bir miktar sonra yapılmış.

Külliyede bir de sonradan yapılan hazire/mezarlık veya türbe varmış ama üstü yıkılmış, günümüzde külliyenin güney girişine yakın, semahanenin tam arkasında açık mezarlığın olduğu yer. Onun tam karşısında da bir özel ev içinde kalan ahu Mahmud dede yatırı var. Ulaşım; Odunpazarı merkezine giden her hangi bir araç. Otopark buralarda var. Odunpazarı ilçesi; evleri ile, bir çok müzesi, tarihi yerleri, hobi ve sanat atölyeleri ile, heykelleri ile, bir nevi Eskişehir'in açık hava müzesi sayılır....

Eskişehir Kurşunlu Camisi ve Külliyesi, Odunpazarı semtinde yer almaktadır. Tarihî Odunpazarı Evleri’nin yanında bulunan külliye ve tarihi evler adeta birbirini tamamlar ve sizi geçmişe götürecek bir yolculuğa çıkartır.

Kurşunlu Külliyesi, 16. yüzyıl Osmanlı Dönemi’ne ait bir eserdir. Osmanlı Devleti vezirlerinden Çoban Mustafa Paşa tarafından 1517 yılında yapılmıştır. Topkapı Sarayı Müzesi arşivinde bulunan vakıf kaydına göre, Büyük Kervansaray hariç, Külliye içinde bulunan binaların tamamı Vezir Çoban Mustafa Paşa tarafından 1517-1525 yılları arasında inşa ettirilmiş ve muhtemelen 1525 yılında tamamlanmıştır. Kurşunlu Külliyesi’nin mimarı muhtemelen, Mimar Sinan’dan önce mimarbaşı olan, Acem Ali’dir. Gerçek adı Alaeddin Ali Bey olan Acem Ali (Acem Alisi ya da Esir Ali diye de bilinir) klasik Osmanlı mimarlığında adı bilinen ilk mimarbaşıdır (1519-1537). Külliye; cami, şadırvan, zaviye (küçük tekke), talimhane, harem, imaret, Mevlevi şeyhlerine ait türbe ve iki kervansaraydan oluşmaktadır. Caminin kubbesi kurşunla kaplı olduğundan Kurşunlu Camii adını almıştır. Cami, kare planlı kubbeyle örtülü, beş bölümlü, son cemaat yeri bulunan ve Külliye’de kitabeye sahip tek yapıdır. Günümüzde Külliye içinde yer alan kervansarayda Sıcak Cam Üfleme Atölyesi ve Cam Sanatları Merkezi bulunmaktadır. Bu kısım Uluslararası Odunpazarı Cam Festivali ve birçok etkinliğe ev sahipliği yapmaktadır. Külliyenin mektep bölümü, 2010 yılından bu yana kütüphane olarak kullanılmaktadır. Medrese bölümünde ise (hanikâh ve Mevlevi Âsitanesi olarak da adlandırılır) günümüzde dünyada açılan ilk Lületaşı Müzesi bulunmaktadır. Ayrıca Osmanlı Dönemi'nde eğitim görenlerin konaklama amacıyla kullandıkları odalar bugün atölyeye dönüştürülmüştür. (Türkiye Kültür...

An interesting complex of early Ottoman buildings, well preserved and maintained now as a mix of shops and venue to see. What is now called the library building next to the impressive main mosque is on a slightly different alignment and hint at being an earlier Byzantine church building. This is supported by the individual re-used possibly Roman column and cap stones supporting the entrance dome. The whole complex is possibly the best tourist site to visit...