Apollonas Kouros — Attraction in Municipality of Naxos and the Lesser Cyclades

Ο Κούρος του Απόλλωνα...

Δυτικά και πάνω από το παραθαλάσσιο χωριό Απόλλωνα βρίσκεται ένα από τα δυο αρχαία λατομεία της Νάξου στα οποία πρωτοξεκίνησε η μεγαλύτερη τέχνη της αρχαιότητας, η μαρμαρογλυπτική. Οι "κούροι" της Νάξου είναι οι αρχαιότεροι στον ελληνικό κόσμο και από το αρχαίο αυτό λατομείο του Απόλλωνα μεταφέρθηκαν στη Δήλο, αλλά και σε άλλα μέρη εκατοντάδες ημίεργα αγάλματα και μαρμάρινοι όγκοι, με γνωστότερα αυτά στις Μέλανες Νάξου. Στο αρχαίο λατομείο του Απόλλωνα έχει απομείνει ο υπερμεγέθης κούρος (11 μέτρα) του Θεού Διονύσου, δεκάδες τομές στα μάρμαρα και πολλά κομμάτια από μέλη αρχιτεκτονικά, αλλά και απομεινάρια από ημίεργους κούρους. Στην κορυφή του λόφου του λατομείου υπάρχει η επιγραφή "όρος χωρίου ιερόν Απόλλωνος" που χρονολογείται στον 5ο προς 4ο αιώνα π. Χ. και πιθανώς ανήκει σε ιερό του Θεού που υπήρχε εκεί.Στο βουνό "Καλόγερος" ανατολικά του όρμου του Απόλλωνα κείτονται τα ερείπια του "κάστρου του Καλοέρου", που λειτουργούσε από την προϊστορική εποχή ως τους βυζαντινούς χρόνους και την τουρκοκρατία. Σώζονται ένας προϊστορικός πύργος με κυκλώπεια τείχη και μερικές από τις εγκαταστάσεις των βυζαντινών χρόνων (πύργοι, δωμάτια και δεξαμενές). Τελευταία εντοπίστηκαν τα απομεινάρια (παλιός μόλος) του "αρχαίου λιμανιού του Απόλλωνα" από το οποίο φορτώνονταν στην αρχαιότητα οι μαρμάρινοι όγκοι και τα αγάλματα για να μεταφερθούν διά θαλάσσης στη Δήλο και αλλού.Έχει εντοπιστεί επίσης το μαρμάρινο καλντερίμι πάνω στο οποίο μετέφεραν στη θάλασσα με το σύστημα της διολίσθησης τους μαρμάρινους όγκους για φόρτωση. Άλλα προϊστορικά κάστρα βρίσκονται στις περιοχές Μυρίση-Κανά και γυναικόπετρα (Ελληνικά). Στον όρμο του Απόλλωνα διασώζονται τα απομεινάρια του αρχαίου λιμανιού του Απόλλωνα. Το καλοκαίρι του 2007 η αρχαιολόγος Αγγελική Σίμωσι, της Εφορίας Εναλίων Αρχαιοτήτων τα εντόπισε (παλιός μόλος). Αναφορά στον αρχαίο μόλο του Απόλλωνα κάνει ο περιηγητής Ιγνάτιος Λίχτε, ηγούμενος της μονής Ιησουιτών στο κάστρο της Νάξου, στο βιβλίο του " Νάξος" που δημοσιεύτηκε σε μετάφραση του Γ. Κρέμου στο περιοδικο "Απόλλων εν Πειραιεί" (1892). Εκεί ο Λίχτε, που επισκέφτηκε τον Απόλλωνα την περίοδο 1680-1690, αναφέρει ...ο λιμένας δεν αξίζει διόλου, επειδή είναι το στόμιον αυτού πάρα πολύ ανοικτόν και υπόκειται εις τον βορειοανατολικόν άνεμον. Όμως ήτο ένα πρόχωμα (μώλος) από το οποίον απομένει μόνον τόσον όσον χρειάζεται διά να μην αλησμονηθεί ολοτελώς.

Από τον μόλο αυτόν φορτώνονταν στην αρχαιότητα οι μαρμάρινοι όγκοι και τα αγάλματα για να μεταφερθούν διά θαλάσσης στη Δήλο και αλλού. Η αρχαιολόγος Αγγ. Σϊμωσι, σε άρθρο της στο περιοδικό "Ναξιακά" (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος 2007) με τίτλο "ένα αρχαίο λιμενικό έργο στον Απόλλωνα Νάξου" το χρονολογεί στον 6ο με 7ο αιώνα π.Χ.

Ο ομότιμος καθηγητής της αρχαιολογίας Βασ. Λαμπρινουδάκης στην ανακοίνωσή του στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα η Νάξος διά μέσου των αιώνων" (Κωμιακή Νάξου 2008) αναφέρεται στην ύπαρξη αρχαίου λιμανιού στον Απόλλωνα και επισημαίνει ότι ο μόλος αυτός εξυπηρετούσε κατά την αρχαιότητα όχι μόνο την εξαγωγή μαρμάρινων έργων, αλλά και τη διακίνηση άλλων προϊόντων.

Στο ίδιο συνέδριο η καθηγήτρια της αρχαιολογίας στο Παν/μιο ΑΘήνών Γεωργία Κοκκορου - Αλευρά αναφέρεται επίσης σε σχετική ανακοίνωσή της στον αρχαίο αυτό μόλο.

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) με ομόφωνη απόφασή του (24.4.2012) οριοθέτησε ως ενάλιο αρχαιολογικό χώρο τον όρμο του Απόλλωνα για την προστασία του αρχαίου μόλου (ΦΕΚ 292/14.9.2012).

Στον Απόλλωνα και μέσα σοτν οικισμό έχει εντοπιστεί σε θεμέλια κτιρίων, πεζουλών κ.λπ. ο αρχαίος δρόμος, ένα μαρμαροστρωμένο καλντερίμι, πάνω στο οποίο μετέφεραν στη θάλασσα με το σύστημα της διολίσθησης τους μαρμάρινους όγκους...

The Kouros on Naxos is certainly an impressive sight, though I would describe the figure itself as “fine” rather than breathtaking. What truly makes the visit worthwhile, however, is the history that surrounds it. This unfinished statue, lying where it was abandoned centuries ago.

Standing next to it, you don’t just see a marble figure you get a glimpse into the lives and struggles of those who created it. Why was it left behind?

In that way, the Kouros is less about visual perfection and more about the narrative it carries. Visiting it feels like stepping back into history and discovering the human side of ancient art.

It is free, but a warm hike if you’re not...

Worth a stop if you’re already in Apollonas (which is a charming small town with a picturesque beach). There’s a sign on the road that leads you to this spot and don’t worry, it’s not much of a hike up. You just go up the stairs and the statue is there. (After that, there’s not much else to see here; other than walking a bit high up to see a panoramic view of the town).

There are a lot of theories surrounding this kouros as to why it is unfinished and the most common one being that it was too heavy to transport. (Attaching photos so you can see how...