Thao Thep Krasattri and Thao Si Sunthon Monument

อนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรี ท้าวศรีสุนทร อีกหนึ่งสัญลักษณ์ประจำเมืองภูเก็ตที่ตั้งเด่นเป็นสง่าอยู่ในชุดโจงกระเบน สวมเสื้อแขนกระบอก ห่มตะเบงมาน และมือทั้งสองถือดาบ ที่ตั้งอยู่ที่วงเวียนสี่แยกท่าเรือ ตำบลศรีสุนทร อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ตนั้น ออกแบบโดย สนั่น  ศิลากร ปฏิมากรกองหัตถศิลป์ กรมศิลปากร และได้กระทำพิธียกอนุสาวรีย์ขึ้นประดิษฐานบนฐาน ณ สี่แยกบ้านท่าเรือ เมื่อวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2510 เพื่อสดุดีวีรกรรมอันยิ่งใหญ่ของวีรสตรีเมืองถลางที่ได้ต่อสู้กับกองทัพทหารพม่าให้พ้นจากข้าศึกได้ในสงครามเก้าทัพ ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น โดยมีท้าวเทพกระษัตรี ซึ่งมีชื่อเดิมว่า "คุณหญิงจัน" และท้าวศรีสุนทร ผู้เป็นน้อง ชื่อเดิมคือ "คุณหญิงมุก" ซึ่งขณะนั้นเจ้าเมืองถลางสามีของคุณหญิงจันเพิ่งเสียชีวิตลง ทำให้เมืองถลางขาดผู้นำเเละทางกรุงเทพ ฯ ยังไม่ได้แต่งตั้งเจ้าเมืองคนใหม่ขึ้นปกครอง เหลือแต่คุณหญิงจันภริยาท่านเจ้าเมือง แม้คุณหญิงจันจะเป็นหญิงแต่ก็ไม่วางเฉยต่อบ้านเมือง คุณหญิงจันกับคุณหญิงมุกผู้เป็นน้องสาวพยายามรวบรวมชาวถลางและจัดทัพวางแผนการตั้งรับ ตลอดจนกลอุบายต่างๆ อย่างรัดกุม จนพม่าไม่สามารถเข้าตีเมืองถลางได้ หลังจากตั้งล้อมเมืองอยู่เป็นเวลาถึง 1 เดือน พม่าก็ต้องยกทัพถอยกลับไปเพราะขาดเสบียง เมื่อจบการทำศึกพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช จึงโปรดกล้าฯ แต่งตั้งคุณหญิงจันเป็นท้าวเทพกระษัตรี  และคุณหญิงมุกเป็นท้าวศรีสุนทร ด้วยวีรกรรมอันเป็นที่น่ายกย่องและเชิดชูของวีรสตรีทั้งสองที่ได้นำพาบ้านเมืองให้พ้นจากการรุกรานของข้าศึก จึงทำให้ท้าวเทพกระษัตรีและท้าวศรีสุนทรเป็นที่เล่าขานและศรัทธาของชาวเมืองภูเก็ตมาช้านาน จวบจนกระทั่งในปัจจุบัน โดยที่ฐานของอนุสาวรีย์ฯ มีจารึกไว้ดังนี้  “ท้าวเทพกระษัตรี (จัน) ท้าวศรีสุนทร (มุก) ได้กระทำ การป้องกันรักษาเมืองไว้เป็นสามารถ มิให้ข้าศึกยกมาประชิดเมืองถลาง เมื่อ พ.ศ. 2328 ตีหัก เอาเมืองได้  พม่าแตกทัพกลับไปเมื่อ 2 ฯ มะเส็ง สัปตศก จ.ศ. 1147 เป็นวีรกรรมอันควร แก่ชาวเมืองถลาง ตลอดจนชาวไทยทั่วไปยกย่องสรรเสริญ ชาวเมืองถลางโดยการนำของนายอ้วน สุรกุล ผู้ว่าราชการจังหวัดภูเก็ต  ช่วยกันสร้างไว้เมื่อ 5ฯ 6 มะเมีย อัฐศก จ.ศ. 1328  28 เมษายน พ.ศ.2509 เวลา 9.๐๐ น. ขอให้ดวงวิญญาณของวีรสตรี  ทั้งสองจงสถิตเป็นมิ่งขวัญปกป้อง ชาวถลางสืบไป”