Van Nien pagoda — Attraction in Hà Nội

CHÙA VẠN NIÊN

Chùa Vạn Niên thuộc phường Xuân La, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội, được xây dựng từ năm Thuận Thiên thứ hai (1011) sau khi vua Lý Công Uẩn rời đô ra Thăng Long; tên gọi ban đầu là chùa Vạn Tuế, sau đổi là Vạn Niên. Đây được coi là ngôi Chùa thiêng của đất Thăng Long – Hà Nội, có nhiều điều bí ẩn thú vị được sử sách còn ghi. Theo sách An Nam chí lược, cao tăng Thảo Đường theo sư phụ đi truyền giáo ở Chiêm Thành, khi vua Lý Thánh Tông đem quân đánh Chiêm Thành, bắt được sư Thảo Đường đã đưa về làm nô của Tăng Lục. Một lần, Tăng Lục viết ngữ lục để ở bàn rồi có việc ra ngoài, sư Thảo Đường lén lấy sửa lại. Tăng Lục lấy làm lạ về tên nô nên đã tâu lên vua. Và vua đã phong Thảo Đường là quốc sư. Cũng theo sách Nho Phật đạo bách khoa từ điển của Trung Quốc, Thảo Đường là đệ tử của Cao tăng Trọng Hiển núi Tuyết Đậu. Khi được phong quốc sư đời Lý Thánh Tông, Cao tăng Thảo Đường đã truyền bá phép tu Trọng Hiển, giảng hàng trăm phép tắc của sơn môn Tuyết Đậu và chính thức thành lập thiền phái Thảo Đường. Thiền phái Thảo Đường đã được các đời vua thời Lý như Lý Thánh Tông, Lý Anh Tông, Lý Cao Tông ủng hộ, họ không xuất gia nhưng tự coi là đệ tử của thiền phái. Các chùa Hà Nội hiện nay, đặc biệt là các chùa ở Tây Hồ chịu ảnh hưởng rất lớn ở môn phái này, trong đó, sư Thảo Đường từng trụ trì cả chùa Trấn Quốc và chùa Vạn Niên. Nhiều nhà nghiên cứu còn cho rằng, Thảo Đường không chỉ dừng lại ở tư tưởng Thiền – Tịnh hợp nhất mà còn là Thiền – Tịnh – Mật hợp nhất (phái Thiền tông, phái Tịnh Độ tông và phái Mật tông). Là một kiến trúc Phật giáo, Chùa được tạo bởi công trình nghệ thuật bằng gỗ với hoa văn họa tiết vừa bản địa, vừa tiếp nhận văn hóa phương Đông. Các nếp nhà được xây dựng hướng Đông theo bố cục mặt bằng gồm tam quan, chùa chính điện Mẫu (thờ Bà chúa Liễu Hạnh), nhà tăng, nhà phụ. Bao quanh kiến trúc là vườn cây cổ thụ tôn thêm vẻ đẹp và tạo sự u tịch, tĩnh lặng nơi cửa thiền, làm nên một tổng thể di tích văn hóa, nghệ thuật đặc sắc, hài hòa. Chùa gồm năm gian bái đường và ba gian bảo điện nối nhau thành chữ Đinh. Về lối bài trí, chùa cũng giống như nhiều chùa ở miền Bắc khác. Trên cao có Tam Thế Phật, dưới là A Di Đà Phật, dưới nữa là Quan Âm, phía ngoài là Thích ca Sơ sinh. Đặc biệt, hiện nay, trên nóc chùa vẫn còn ba chữ triện đắp nổi “Vạn Niên tự”, ý muốn chùa trường tồn mãi cùng với thời gian. Hiện Chùa còn giữ bộ di vật cổ quý gồm hơn 40 pho tượng tròn và 10 đạo sắc phong thần của thời Lê, Tây Sơn; có bài ký trên chuông đồng “Vạn Niên Tự Chung” đúc vào thời Gia Long. Trải qua 1000 năm lịch sử với những biến thiên của thời cuộc, chùa đã nhiều lần được tu sửa, đặc biệt từ năm 1992 đến nay, Chùa được trùng tu tôn tạo lớn. Nhiều nhà sư danh tiếng của Việt Nam đã từng trụ trì ở đây như Lâm Tuệ Sinh, Lý Thảo Đường, Thích Viên Thành… Năm 2010, nhân dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, Chùa Vạn Niên làm lễ an vị khánh thành Điện Phật ngọc. Tượng Phật được tạc bằng khối ngọc tự nhiên quý hiếm từ Myanmar có chiều cao 1,3m, nặng 600 km. Tượng phật thiêng có một không hai ở Việt Nam đã tạo thêm sự hấp dẫn của ngôi chùa cổ. Chùa tuy không lớn nhưng do nằm ở gần Hồ Tây nên cảnh quan thoáng đãng, trong lành. Khác với các ngôi chùa khác ở đất Bắc, chùa Vạn Niên thường là nơi để mọi người đến cầu bình an, sức khỏe và hạnh phúc cho gia đình, họ tộc chứ không phải là nơi để cầu tài cầu lộc. Vì vậy, vào ngày thường, chùa thường vắng lặng, chỉ những ngày rằm và dịp lễ tết, chùa mới có đông du khách thập phương đến viếng cảnh chùa và lễ Phật. Có lẽ nhờ vậy mà chùa luôn có không khí thanh tịnh, yên ắng, rất hợp với khung cảnh của chốn thiền môn. Với những giá trị lịch sử và văn hóa độc đáo như trên, năm 1996, chùa đã được Bộ VHTT xếp hạng Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia. Hiện, di tích này vẫn luôn được chính quyền và nhân dân quận Tây Hồ gìn giữ, tu bổ tôn tạo ngày một khang trang hơn để giữ được nét đẹp truyền thống và cổ kính cho không gian văn hóa của...

Cổ kính, uy nghiêm bên Hồ Tây

Vạn Niên, nghe tên cũng đã có thể hình dung được sự trường tồn của di tích qua năm tháng lịch sử của đất nước. Qua bao thử thách khắc nghiệt của thời gian, chiến tranh, ngôi chùa đã trở nên gắn bó mật thiết với đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân địa phương và Thăng Long - Hà Nội.

Tuy nằm ngay bên mặt đường Lạc Long Quân luôn tấp nập người, xe qua lại, nhưng phía sau cổng chùa là sự cổ kính, thiêng liêng, thanh tịnh…; không gian chùa không lớn nhưng được bao trùm một màu xanh mát của những cây cổ thụ nhiều năm tuổi.

Cổng chính chùa Vạn Niên

Cổng chính của chùa Vạn Niên nằm ở bờ phía Tây của Hồ Tây, thuộc ấp Quán La ngày trước (nay là Xuân La, quận Tây Hồ). Hiện nay, trên nóc chùa còn ba chữ triện đắp nổi “Vạn Niên tự” nhưng tên cũ của chùa là Vạn Tuế.

Chùa Vạn Niên thờ Phật và Bà Chúa Liễu Hạnh. Qua hơn 1.000 năm lịch sử, với bao thăng trầm và biến cố, ngôi chùa đã nhiều lần được trùng tu. Chùa Vạn Niên có phong cách kiến trúc thời Nguyễn, bao gồm: Tam quan, tiền đường, nhà Tổ, nhà khách, lầu Quan Âm… Câu đối ở hàng cột nhà bái đường đã nói rõ: “Cổ tự trùng tu tân cảnh sắc/Vạn Niên kiến tạo cựu quy mô” (Chùa cổ trùng tu cảnh sắc mới/Vạn Niên sửa chữa quy mô xưa).

Theo Thăng Long cổ tích khảo, thì “Chùa ở bờ Tây hồ Tây... Lý Thuận Thiên năm thứ 5 (1014), Hữu Nhai tăng thống xin tâu lập giới đàn tại đây, thụ giới cho các Tăng đồ. Vua xuống chiếu ban cho. Bấy giờ, danh tăng Lâm Tuệ Sinh, Thảo Đường thời Lý kế thừa trụ trì ở đây”.

Hiện chùa còn giữ bộ di vật với hơn 40 pho tượng tròn và 10 đạo sắc phong thần của thời Lê, Tây Sơn có giá trị lịch sử - văn hoá nghệ thuật cao. Ngày 31-10 vừa qua, chùa đã tổ chức lễ an vị bức tượng phật Thích Ca, cao hơn 1,3 m và nặng 600kg, được làm từ ngọc Phỉ Thuý (Jadeit tự nhiên) càng làm cho bộ di vật của ngôi chùa thêm độc đáo.

Đặc biệt, chùa còn có bài ký trên chuông đồng “Vạn Niên Tự Chung”, đúc vào đời Gia Long, thể hiện: Chùa Vạn Niên là một di tích có qui mô bề thế, một danh lam cổ vừa tâm linh vừa có kiến trúc nghệ thuật độc đáo ở phía Tây kinh đô Thăng Long.

Hàng tháng, nhà chùa làm cơm chay vào mùng một và ngày rằm để các Phật tử tới lễ chùa...

Chùa Vạn Niên, tọa lạc tại số 364 Lạc Long Quân, phường Xuân La, quận Tây Hồ, Hà Nội, là một trong các ngôi chùa cổ nhất và linh thiêng bậc nhất của Thủ đô. Ngôi chùa được khởi dựng năm 1011–1014, dưới thời vua Lý Công Uẩn, và ban đầu mang tên chùa Vạn Tuế, sau đổi thành Vạn Niên với ý nghĩa “trường tồn ngàn năm” – biểu trưng cho sự bất diệt của chốn tùng lâm Thăng Long xưa .

Chùa mang kiến trúc truyền thống thời Nguyễn theo thế chữ “Đinh”, gồm tam quan, tiền đường, chính điện, nhà Mẫu, nhà Tổ và nhà Tăng phụ. Toàn bộ đều làm bằng gỗ, được chạm khắc tinh xảo với đề tài Tứ Linh, Tứ Quý, mang đậm bản sắc văn hóa Á Đông . Không gian nội tự nằm trong sân vườn cây cổ thụ tạo nên khung cảnh yên tĩnh, tách biệt với ồn ào bên ngoài .

Chùa hiện lưu giữ 46 pho tượng tròn, gồm 26 tượng Phật, 20 tượng Mẫu cùng tượng Tổ, nhiều pho có từ thời Lê Trung Hưng và triều Nguyễn . Nổi bật là pho tượng Phật Thích Ca nguyên khối từ ngọc phỉ thúy Myanmar, cao 1,3 m, nặng 600 kg – bảo vật độc đáo được đặt tại Viên Minh Bảo Điện vào dịp 1000 năm Thăng Long (2010) .

Một di vật quan trọng khác là quả chuông đồng “Vạn Niên Tự Chung” khắc bài ký, được đúc dưới triều Gia Long (1802–1820), khẳng định quy mô và tầm vóc dòng chảy văn hóa chùa giữa lòng kinh thành .

Được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia năm 1996, chùa Vạn Niên là nơi tuyệt vời để vãn cảnh, cầu an – đặc biệt vào các dịp mùng 1 và rằm âm lịch . Với vẻ đẹp cổ kính, giá trị văn hóa và tâm linh sâu sắc, đây thực sự là một điểm đến không thể bỏ qua khi khám phá Hà Nội cổ kính.

Thông tin tham quan

Địa chỉ: 364 Lạc Long Quân, phường Xuân La, Tây Hồ, Hà Nội

Giờ mở cửa: từ 5h00 đến 21h00 hàng ngày

Giá vé: Miễn phí

Lưu ý khi thăm chùa:

Tôn trọng không gian linh thiêng, giữ yên lặng

Mặc trang trọng, phù hợp với nơi thờ cúng

Nên tới dịp mồng 1 hoặc rằm để trải nghiệm không khí văn hóa dân gian

Chùa Vạn Niên không chỉ là biểu tượng của tâm linh mà còn là một bảo tàng sống với những di vật nghìn năm, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại của Hà Nội. Nếu bạn muốn mình gợi ý lộ trình tham quan quanh Hồ Tây hoặc các điểm gần đó,...