Laleli Mosque

Aksaray da çok tatlı bir camii. Tarihiyle güzelliği ile insanı adeta büyülüyor. Tarihine bakalım isterseniz. Kemalpaşa Mahallesi, Ordu Caddesi, numara 278'de yer almaktadır. Cami, imaret, türbe, sebil, muvakkithane, hamam, han ve dükkânlardan oluşan külliyesi ile birlikte 1759-1763 yıllarında III. Mustafa tarafından inşa edilmiştir. Her ne kadar Barok Üslûbuna dahil sayılırsa da Nuruosmaniye kadar bariz bir barok ka­rakteri taşımaz. Daha ziyade klâsik üslû­bun bazı şekillerini ihtiva etmektedir. Mabed, 1765 depreminde harap olmuş ve 1782'de esaslı bir şekilde tamir gör­müş, daha sonra muhtelif tarihlerde ona­rılmıştır. Mimarı Mehmet Tahir, bina emi­ni Ali Ağa olan eserin tüm unsurları çok iti­nalı yapılmış ve bir bodrum katı üzerine oturtulmuştur. Binanın ön tarafı ileriye doğru, bir çı­kıntı teşkil ederken yanlarda Yeni Cami'de olduğu gibi sütunlu galeriler vardır. Orta da sekiz köşeli plânda yükselen orta duvar­lar üzerine inşa olunan bir kasnak üstüne tek bir kubbe yerleştirilmiş ve duvar köşe­lerine birer ağırlık kuleleri yapılmıştır. Camiin plânı kare olup kubbesini altı ya­rım kubbe çevrelemektedir. Hünkâr mah­fili sol taraftadır. Birer şerefeli iki minare­si vardır. Sol taraftaki minare, cami inşaasından 6 yıl sonra yapılmıştır. İç avlusu 14 sütuna müstenit 18 kubbelidir. Bu alan­da mevcut olan şadırvanın ise sekiz sütunu vardır. Söz konusu avlunun üç kapısı olup cadde tarafındaki kapıya 14 basamakla çı­kılır. Dört sütun ve beş kubbeli olan son ce­maat yerinde ve iki yanında birer küçük mihrap ve üzerlerinde birer mükebbire bu­lunmaktadır. Sol revakın yanındaki kapı­dan hünkâr mahfiline bir rampa ile çıkıl­maktadır. Kubbe   kasnağı   etrafındaki   pencere adedi 24 ve camiin tüm pencere sayısı ise 105 tir. Cami binasının haricinde, doğu ve batı cephelerinde dokuzar kemerli birer galeri inşa edilmiş ve bunların alt kısımla­rına abdest muslukları yapılmıştır.Caminin dış avlu cümle kapısı 1957-1958 yılında yol zarureti yüzünden geri çe­kilmiş caddeye ilâve dükkânlar yapılmış ve bodrumu ihya edilmiştir. Cami önünde­ki türbbede, III, Mustafa, III. Selim ve Heybetullah, Mihrimah, Mihrişah ve Fat­ma Sultan'lar mefumdur. Bu bina da barok üslûpta olup içi 16. yüz yıla ait cinlilerle be­zenmiştir. Yanında Haseki Sultanlar tür­besi ve üzeri sanatkarane bronz şebekeli Adilşah Kadın'ın açık türbesi bulunmakta­dır.