Mesudiye Medresesi — Attraction in Sur

Diyarbakır Ulu Camii’nin hemen yanında yer alan Mesudiye Medresesi, 12. yüzyılda inşa edilmiş önemli bir Selçuklu dönemi yapısıdır. Bu medrese, adını Anadolu Selçuklu Sultanı Melik Mesud’dan almıştır ve Diyarbakır’ın en eski medreselerinden biridir.

Mimari Özellikleri

Plan ve Yapı: Medrese, açık avlulu ve iki katlı bir plana sahiptir. Avlunun çevresinde revaklar ve medrese odaları yer alır. Bu odalar, eğitim gören öğrencilerin ders çalışması ve konaklaması için kullanılmıştır.

Malzeme: Yapıda siyah bazalt taşı ve beyaz kalker kullanılarak Diyarbakır’a özgü taş işçiliği sergilenmiştir.

Dekorasyon: Taş işçiliği ve kabartmalarında İslam sanatının etkileri açıkça görülür. Özellikle pencere ve kapı kemerlerinde zarif süslemeler vardır.

Tarihî ve Eğitimsel Önemi

Mesudiye Medresesi, Diyarbakır’ın İslamî eğitim merkezlerinden biri olarak kullanılmıştır. Burada İslami ilimler, astronomi, matematik ve felsefe gibi dersler verilmiştir.

Medrese, hem Selçuklu hem de Artuklu dönemlerinde bir bilim yuvası olmuştur.

Ulu Camii ile İlişkisi

Medrese, Diyarbakır Ulu Camii’nin bir parçası gibi düşünülmüştür. Bu camii ve medrese birlikte, dönemin dini ve ilmi yaşamının merkezi olmuştur.

Bugünkü Durumu

Günümüzde Mesudiye Medresesi, Diyarbakır Ulu Camii’nin bir parçası olarak ziyaretçilere açıktır. Hem tarihi hem de mimari açıdan dikkat çeken bu yapı, şehirdeki en önemli turistik mekânlardan biridir. Medrese ayrıca UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri ile...

[ ] Ulu Cami avlusu içinde Artuklular döneminde inşa edilmiş. İçinde matematik, astronomi, fizik, tıp ve İslami ilimlerin okutulduğu ç, asırlarca dünyayı güneş gibi aydınlatan binlerce islam ulemasını yetiştiren Anadolu’nun en eski eğitim merkezlerinden.

[ ] Taş işçiliğinin şahikası sayılabilecek muhteşem kabartmalar, oymalar, yazılar… Mihrabın sağında ve solundaki dönen sütunlar depremde yapının sağlamlığını gösteren mimari unsurlar. Deprem sonrası sütunlar dönmüyor ya da zorlanıyorsa yapısı tatilinde bozulma olduğu anlaşılan mühendislik harikası.

[ ] El-Cezerî eğitimini bu medresede alarak dünya üzerindeki ilk robotu Diyarbakır’da yapmıştır. Avludaki önemli icadı olan ‘Güneş saati namaz vakitlerinin belirlenmesi için uzun süre...

Ulu Cami'nin avlusunda kuzey kesimde yer alan ve 1198 yılında Artuklu Emiri Sökmen Bey tarafından inşa ettirilen Mesudiye medresesi, bezeme ve kitabeleriyle çok değerli bir sanat eseri olmasının yanında avlusundaki mihrabın iki yanına yerleştirilmiş döner taş sütunlar oldukça dikkat çekici. Döner sütunların binada meydana gelecek çökmeyi tespit için konulduğu düşünülüyor.

Ayrıca kaynaklarda (kültür portali) belirtildiğine göre Mesudiye Medresesi, içinde öğrenim yapılan Anadolu’daki ilk üniversitedir.

İçerisinde yer alan kütüphanede ilgilenen okurlar için kitaplar...