Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa — Attraction in gmina Supraśl

Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa w Supraślu funkcjonuje od maja 2014 roku. Muzeum mieści się w klasztorze supraskim, ponieważ to właśnie tu, w 1695 roku ojcowie Bazylianie uruchomili unicką drukarnię, a zaledwie 15 lat później także młyn papierniczy na rzece Supraśl. Placówka zajmuje dwie sale w Pałacu Opatów, w których znajdują się niezwykłe eksponaty związane z drukarstwem. Pałac Opatów lub Pałac Archimandrytów to zabytkowy obiekt w Supraślu wzniesiony w połowie XVII w., stanowiący część Monasteru Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Jana Teologa. Zbudowano go w stylu późnego renesansu, natomiast wnętrza pałacowe posiadały charakter barokowy. Przypuszcza się, że jego budowniczym był włoski architekt pracujący w Wilnie. W końcu lat osiemdziesiątych XVII wieku zaczęła działać w klasztorze Oficyna Supraska. W ciągu stu lat istnienia wydała wiele cennych książek w wielotysięcznych nakładach. Drukowano tu teksty religijne i świeckie w języku polskim, rosyjskim, cerkiewno-słowiańskim i po łacinie. Dzięki zyskom, jakie przynosiła drukarnia, wzniesiono na przełomie XVIII i XIX stulecia nowe budynki klasztorne i bramę-dzwonnicę. Kaplica znajdująca się na wprost wejścia głównego obejmuje wszystkie kondygnacje na całą wysokość budynku. Przed zniszczeniem na sklepieniu znajdowała się polichromia ze sceną Adoracji Trójcy Św. oraz ołtarz rokokowy z obrazem Ukrzyżowania. Obecny wystrój obejmuje zrekonstruowaną kopułę z pustym plafonem, z bogatą dekoracją stiukową ornamentalno– figuralną. Ściany są podzielone gzymsami poprzez wszystkie kondygnacje. W kaplicy znajdują się też grupy aniołów, postacie alegoryczne, dekoracje. Oprócz podstawowych pomieszczeń potrzebnych do funkcjonowania zakonu mieściła się tu słynna biblioteka i drukarnia. Ekspozycja muzealna to między innymi maszyny drukarskie (najstarsza z połowy XVIII wieku), repliki pras drukarskich, niemiecki tygiel drukarski z XIX wieku. Nieprzypadkowo Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa odnalazło swoje miejsce właśnie w Supraślu. Jest to świadome nawiązanie do tradycji papierni i drukarni w tym mieście, których początki sięgają XVII wieku. Przepiękne, zabytkowe wnętrza Pałacu Opatów – z zewnątrz wyglądającego niepozornie i dość skromnie, w środku skrywającego kunsztowne zdobienia, żyrandole, rzeźby. Wcześniej znajdował się tu refektarz (jadalnia) oraz kaplica. Pionierami drukarstwa na Podlasiu byli Iwan Fiodorow i Piotr Mścisławiec, którzy przyjechali z Moskwy do Zabłudowa i tam w 1569 roku wydrukowali liczącą 814 stron „Ewangelię Pouczającą”. Wkrótce, w roku 1710, zbudowano młyn papierniczy na pobliskiej rzece Supraśl. Właśnie w tym czasie – od końca XVII wieku – miejscowe maszyny drukarskie nabrały tempa. Prasa drukarska pojawiła się w Supraślu ok. 1693 r. dzięki staraniom metropolity kijowskiego Cypriana Zochowskiego. Za pierwszy druk supraski uchodzi mszał unicki (litourgion, służebnik), tłoczony czcionką cyrylicką w Wilnie i uzupełniony w Supraślu. Tłocznia bazyliańska była głównym ośrodkiem wydawniczym unickiej metropolii kijowskiej aż do lat 70-dziesiatych XVIII w. Obsługiwała także inne zakony oraz szlachtę pogranicza Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Powstające tu druki rozchodziły się po Rzeczypospolitej, trafiały też do krajów ościennych. Dziś wiadomo o 425 pozycjach wydanych w klasztornej oficynie przez 108 lat działalności (około trzech czwartych wydrukowano czcionką łacińską, resztę – cyrylicą). Znaczną część stanowiły wydawnictwa świeckie – wszystko wskazuje na to, że w 1784 roku wytłoczono tu dzieło pod tytułem „Podróże kapitana Guliwera w Różne Kraje Dalekie”. Podobno nie wybiera się książki po okładce. Jednak okładki do książek bywają równie fascynujące jak treść w środku. Możemy zobaczyć książki w drewnianej okładce. Kiedyś właśnie tak je oprawiano: dwie deseczki łączono sznurkami, następnie przez otworki przewlekano sznureczki. Stąd właśnie się wzięło czytanie „od deski do deski”, czyli od pierwszej strony...

In this museum of printing arts you will find different printing machines, from those very simple to very, very sophisticated. Some of them are really odd. As I visitor you will be able to use some of those machines with a museum guide and even print few pieces of paper. At the end you can buy souvenirs which were printed on museum machines. A nice museum to go...

Very interesting museum where you can really get a good idea on some of the very first methods used for printing. Staff are super friendly. You can experience some of the printing machines yourself and end up with your very own retro print paper sheet.

Unfortunately the museum guides do not speak English, hence the tour is only in...