Vardaris Fortress — Attraction in Municipality of Thessaloniki

Στη νοτιοδυτική πλευρά της οχύρωσης της Θεσσαλονίκης (περιοχή Πλατείας Δημοκρατίας – Βαρδαρίου) προεξέχει ένας πεταλόσχημος περίβολος. Είναι το Φρούριο του Βαρδαρίου όπως το ονομάζει τουρκική έκθεση του 1733, γνωστό και με τις ονομασίες Τοπ-Χανέ (πύργος Πυροβολοστασίου) και Ταμπάκ-Χανέ (πύργος Βυρσοδεψείων). Σύμφωνα με τον Εβλιγιά Τσελεμπή, τον Τούρκο περιηγητή και συγγραφέα του 17ου αιώνα, το φρούριο κτίστηκε το 1546 από το σουλτάνο Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή.

Στο σημείο αυτό προϋπήρχε πάντως βυζαντινή οχύρωση και ο σωζόμενος πύργος του Αναγλύφου.

Το οχυρωματικό έργο που έχει τεχνικά χαρακτηριστικά για πόλεμο με πυροβόλα όπλα, ασφαλώς εντάσσεται στην προσπάθεια εκσυγχρονισμού της οχύρωσης που ανέλαβαν οι Τούρκοι μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης, το 1430.

Το φρούριο του Βαρδαρίου περιέλαβε στην κατασκευή του μέρη της παλαιότερης παλαιοχριστιανικής και βυζαντινής οχύρωσης. Έτσι ο τετράγωνος πύργος στην ανατολική άκρη του, γνωστός ως Πύργος του Αναγλύφου από το ελληνιστικό ανάγλυφο που υπάρχει εντοιχισμένο σ’ αυτόν, επισκευάστηκε ριζικά το 862, από το βασιλικό πρωτοσπαθάριο Μαρίνο με επιστασία του βασιλικού στράτορα Κακίκη. Τις σχετικές πληροφορίες διασώζει επιγραφή χαραγμένη σε μάρμαρο, η οποία βρέθηκε κατά τις αναστηλωτικές εργασίες στον πύργο το 1981, ο οποίος διατηρείται σχεδόν σε όλο του το ύψος.

Επισκευές και ενισχύσεις έγιναν στο Φρούριο και αργότερα, με σπουδαιότερη αυτή του 1741 κατά την οποία διαπλατύνθηκε κατά 18 μέτρα το νότιο τμήμα του τείχους προς το εσωτερικό, δημιουργώντας ανάχωμα στο οποίο κατασκευάστηκαν τρεις πυριτιδαποθήκες.

Πρόσφατες ανασκαφές έδειξαν ότι ο Πύργος του Αναγλύφου πατά στη δυτική του πλευρά σε παλαιότερο τοίχο, κατασκευασμένο με μεγάλους ορθογώνιους δόμους, ο οποίος κατευθύνεται Ν.-Ν.Α. Ο τοίχος αυτός ταυτίστηκε με το «Τζερέμπουλο» των βυζαντινών πηγών του 15ου αιώνα, δηλαδή το λιμενοβραχίονα που έκλεινε το λιμάνι από τη νοτιοδυτική του πλευρά.

Βρισκόμαστε λοιπόν στη δυτική άκρη του τεχνητού λιμανιού που κατασκεύασε ο Μέγας Κωνσταντίνος το 322/323. Η θάλασσα εισχωρούσε τότε μέσα στη σημερινή πόλη και έφθανε σχεδόν ως την οδό Φράγκων, καθώς μαρτυρούν τμήματα του θαλάσσιου τείχους που βρέθηκαν σε ανασκαφές οικοπέδων στις οδούς Φράγκων, Λέοντος Σοφού, Τσιμισκή, Κατούνη, Μητροπόλεως, Προξένου Κορομηλά και στην πλατεία Ελευθερίας. Το συνολικό εμβαδόν του βυζαντινού λιμανιού υπολογίζεται σε 1 τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Το λιμάνι καταχώθηκε σταδιακά στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και μετά την κατάχωση δημιουργήθηκε στο χώρο του η εμπορική συνοικία Istira, τα...

Το νοτιότερο κομμάτι του τοίχου με το οκτάγωνο σε σχήμα πύργο (Τοπ Χανέ) μας δείχνει την οχύρωση της πόλης στην περιοχή, όπου τότε (πριν περίπου 1000 χρόνια) η θάλασσα έφτανε πολύ πιο κοντά στο τείχος, καλύπτοντας όλη την περιοχή από το σημερινό λιμάνι και την οδό πιο κάτω ( Ναύαρχου Κουντουριώτου). Το υπόλοιπο νότιο κομμάτι του τοίχου απλωνόταν κατά μήκος σημερινής οδού Τσιμισκή. Το δικαστικό μέγαρο ήθελαν αρχικά να το χτίσουν κοντά στο Διοικητήριο αλλά έβρισκαν πολλά αρχαία και έτσι αποφάσισαν να το χτίσουν εδώ. Και εδώ υπήρχαν επίσης πολλά αρχαία, όπως και το ένα μέρος του τοίχου το οποίο είναι ενσωματωμένο στο κτίριο. Τα μπορούσε ο δήμος να αναδείξει πιο πολύ την περιοχή, με ταμπέλες με πληροφορίες για τουρίστες, φωτισμό και καθαριότητα καθώς είναι αρκετά...

Vardaris Fortress is a fascinating historical site. Perched atop a hill, this ancient fortress offers breathtaking views of Thessaloniki and its surroundings. A must-visit destination for history lovers and anyone seeking a glimpse into the city's...