Eski Imaret Mosque — Attraction in Fatih

Eski İmaret Camii (İmâret-i Atîk Camii), aslında Doğu Roma döneminde Pantepoptes Manastırı’nın “her şeyi gören Îsâ’ya ithaf edilmiş” kilisesidir. Bu manastır ve kilisesi, İmparator I. Aleksios Komnenos’un (1081-1118) annesi Anna Komnena tarafından yaptırılmıştı. Aleksios, önce annesinin manastırına verdiği Ege denizindeki bazı adaları 1087 Mayısında bir fermanla başka bir manastıra bağışladığına göre Pantepoptes Manastırı 1081-1087 arasında kurulmuş olmalıdır. Anna, Doğu Roma Devleti’nin idaresinde yirmi yılı aşkın bir süre faal rol aldıktan sonra manastırda kendisi için hazırlattığı özel daireye çekilmiş ve kısa bir süre sonra burada ölmüştür. 1181’de bir ayaklanmadaki tutumu dolayısıyla patrik Teodosios da bu manastıra kapatılmış, I. Andronikos (1183-1185) kumandan Andronikos Lapardas’ın gözlerine mil çektirdikten sonra onu bu manastıra hapsettirmiştir. Haçlılar İstanbul’a sahip olduklarında burayı Venedik’teki San Giorgio Maggiore Benediktin tarikatına ait manastıra vermişlerdi. Ancak şehir 1261’de Doğu Roma tarafından geri alınınca manastır yine eski durumuna dönmüştür. Bazı kayıtlardan burada bir takım değerli elyazmalarının bulunduğu da öğrenilmektedir.

Manastır Fâtih Külliyesi yapılıncaya kadar imaret-zâviyeye ve medreseye dönüştürülmüş, kilise de bu zâviyenin ve medresenin mescidi olmuştur. Sanıldığı gibi burası sadece aşhane-imaret yapılmış değildir. Eski İmaret Camii, Haliç kıyılarından başlayıp Fatih semtine doğru tırmanan yangınlardan zarar görmüş olmalıdır. Nitekim Hadîkatü’l-cevâmi‘in yazma nüshalarının birindeki notta caminin yanmış olduğu ve o sırada Haremeyn Hazinesi’nden masrafları karşılanarak tamir edildiği bildirilir. Mimarisinde açıkça görülen değişikliğin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Eski fotoğraflarında oldukça bakımsız bir durumda bulunduğu dikkati çeker. 1935’lerde minaresi yarı yıkık, fakat içi temiz ve namaz kılınır halde idi. Caminin esas girişi ve üç tarafı ahşap evlerle âdeta sarılarak kapatılmıştı. 1954’te Kur’an kursu olarak kullanılmış, bu sırada caminin içi yatakhane, son cemaat yeri olan holleri aş ocağı ve yemekhane haline getirilmişti. Ancak Mimar Fikret Çuhadaroğlu tarafından 1970’li yıllarda caminin içi ve dışı önemli ölçüde tamir edildi, hatta dış mimarisi eski orijinal görünümüne kavuşturuldu.

Düzgün bir zemin sağlamak için, altında binanın ölçülerinde geç dönemlerde su sarnıcı haline getirildiği tesbit edilen bir mahzen yapılmıştır. Taş ve tuğladan karma teknikte yapılmıştır. Ortadaki kubbe ise kasnağının dalgalı mahyası, kademeli kemerler içindeki pencereleriyle orijinaldir. Ayrıca bina, İstanbul’da kubbesi kiremit örtülü tek cami olma özelliğine de sahiptir. Eski İmaret Camii’nin batı tarafında çapraz tonozlu iki holü (narteks) vardır. Esas mekân dört destekli kapalı haç biçiminde olup tam ortada kubbe yükselir. Destekler orijinal değildir. Bunların yerlerindeki sütunlar yangın veya zelzeleler sonunda çatladığından yerlerine örme pâyeler yapılmış veya taştan kılıf içine alınmıştır. İç narteksin üstünde ise iki sütunla açılan bir galeri vardır.

Dışarıya taşkın apsis kısmının iki yanında dört yapraklı yonca biçiminde birer hücre bulunur. Caminin etrafında olması gereken manastırdan bir iz kalmamıştır. Kiliseden çevrilen camilerde eski bir gelenek uyarınca minberde çifte sancak asılı bulunur ve imam hutbeye kılıçla çıktığından minberde bir de kılıç dururdu. Bugün bunlar da...

Tadilatı devam ediyor bittiğinde görülmeye değer bir yer olabilir. Tadilat bittiğinde giden biri yorumuma tepki verirse ben de görmek için giderim 😉 Eski İmaret Camii veya Pantepoptes Manastırı Kilisesi (Yunanca: Μονή του Χριστού Παντεπόπτη Mori tou Hristou Pantepopti) İstanbul'un Zeyrek semtinde Doğu Roma döneminden kalma dinî yapıdır. 1081- 1087 yılları arasında inşa edildiği tahmin ediliyor.

Kilise Komnenos Hanedanı'nın kurucusu I. Aleksios tarafından yaptırılmıştır. Fatih Sultan Mehmet döneminde medrese olarak kullanılan Zeyrek Camii'nin imarethanesi olarak kullanılmıştır. Fatih medreseleri yapılınca cami olmuştur.

Konum Yapı, İstanbul'un Fatih ilçesinin Zeyrek semtinde yer almaktadır. Yapıca daha görkemli ve etkileyici olan Zeyrek Camii'nin bir kilometreden daha az kuzeybatısında yer alır.

Restorasyon İki defa restorasyon geçirmiştir. İlki 1970'lerde Mimar Fikret Çuhadaroğlu tarafından, bir diğeri 1990'larda izinsiz bir restorasyondur.

Osmanlı döneminde tek düz çatıyla örtülen dalgalı çatı çizgisi, 1970 restorasyonunda yeniden inşa edildi.

2015 yılında; Camii'nin açılış tarihi 2019 olarak planlanan restorasyon çalışmaları bilinmeyen bir nedenle durdurulmuştu.

Eski İmaret Camii'nin restorasyon aşaması 2024 yılı itibarıyla hala...

This mosques is near Zeyrek Camii, but Zeyrek Camii is restoreted, around it all was clear, and it is not about this mosque (Imaret-i Atik Camii). The mosque is in bad condition, it is closed, there is a fence around it and a second roof above. But it doesn't seem like there are...